Niepełnosprawni

Reforma systemu orzekania o niepełnosprawności - stanowisko samorządu lekarskiego

11 czerwiec 2021

Naczelna Rada Lekarska zgłosiła kilka uwag dotyczących reformy systemu orzekania o niepełnosprawności. Właśnie otrzymała odpowiedź od Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych w tej sprawie. Samorząd lekarski podkreśli, że “reforma nie była konsultowana ze środowiskiem lekarzy, na którym będzie nadal spoczywał główny ciężar przeprowadzenia oceny stanu zdrowia”.

źródło: fot. pixabay

W marcu 2021 r. NRL podjęła stanowisko w sprawie zapowiedzianej w Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030 reformy systemu orzekania o niepełnosprawności. Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030 została przyjęta uchwałą nr 27 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2021 r. - przypomniał w swoim oświadczeniu samorząd lekarski.

Reforma systemu orzekania o niepełnosprawności - stanowisko samorządu lekarskiego

NRL zgłosiła do tego dokumentu kilka uwag w zakresie Priorytetu VIII - Koordynacja pkt 1.3. „Reforma systemu orzekania o niepełnosprawności”. Uwagi NRL dotyczyły kilku kwestii.

Wskazano, że planowana reforma systemu orzekania o niepełnosprawności nie była przedmiotem uzgodnień ze środowiskiem lekarskim, “tymczasem to na lekarzach nadal będzie spoczywał główny ciężar przeprowadzenia fachowej oceny stanu zdrowia osoby badanej” - zaznaczyła NRL.

Poza tym NRL podnosiła, że z zawartego w Strategii stwierdzenia, że nowy system orzekania o niepełnosprawności ma być jednolity i gwarantować bezstronność orzekania można wnioskować, że w ocenie Rady Ministrów obecnie orzekanie o niepełnosprawności jest dotknięte wadą stronniczości – taka teza, zdaniem NRL, jest trudna do obrony.

“Obecny model orzekania o niepełnosprawności wyposażony jest w mechanizm kontroli sądowej oraz dodatkowo zapewniono szerokie uprawnienia nadzorcze Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych” - czytamy w stanowisku samorządu lekarskiego.

Wskazał również, że zawarte w Strategii sformułowanie, iż: „Orzeczenie będzie zawierało informacje na temat indywidualnych potrzeb wsparcia, wynikających z niepełnosprawności, a nie dysfunkcji” jest “nie do pogodzenia z zamieszczoną w Strategii informacją, że kompleksowa ocena funkcjonowania danej osoby będzie wykonywana z wykorzystaniem narzędzia, jakim jest skala ICF, ponieważ skala ICF oparta jest właśnie na wykazie dysfunkcji”.

“Po czwarte, NRL zgłosiła wątpliwość czy w sytuacji, gdy opisany w Strategii mechanizm orzekania przewiduje, że w składzie zespołu orzekającego będzie lekarz odpowiedniej specjalizacji, skutkować będzie powołaniem do zespołu orzekającego kilku lekarzy, gdy dana osoba będzie miała kilka różnych „zakresów niepełnosprawności” - dodano.
Reforma systemu orzekania o niepełnosprawności: odpowiedź Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych

W dniu 7 czerwca 2021 r. NRL otrzymała w tej sprawie odpowiedź ze strony Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.

Z odpowiedzi tej wynika, że projekt Strategii został poddany szerokim konsultacjom i uzgodnieniom międzyresortowym, w tym z Ministerstwem Zdrowia.

“Odpowiedź nie wskazuje jednak, dlaczego nie przesłano projektu do zaopiniowania przez NRL” - podkreślił samorząd lekarski.

W odpowiedzi Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych wskazano również, że celem Strategii jest m.in. stworzenie kompleksowego i zintegrowanego systemu orzekania o niepełnosprawności, zgodnego z postanowieniami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Koncepcja ta zakłada zasadniczą przebudowę dotychczasowego systemu, w tym również poprzez konsolidację dotychczas funkcjonujących systemów orzecznictwa dla celów rentowych, pozarentowych i edukacyjnych oraz wprowadzenie nowej niezależnej instytucji orzeczniczej - Krajowego Centrum Orzecznictwa. Zdaniem Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych osiągnięcie tego celu nie jest możliwe w oparciu o aktualnie funkcjonujące w tym zakresie instytucje.

Z odpowiedzi wynika również, że w nowym systemie ocena niepełnosprawności oparta zostanie na biopsychospołecznym modelu funkcjonowania człowieka i jego ograniczeń zawartym w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF), co wymaga redefiniowania aktualnych definicji określających niepełnosprawność.

“Zapisy Strategii wskazują na wykorzystanie ICF do określenia dysfunkcji, przy czym za istotne uznaje się określenie potrzeby wsparcia w codziennym funkcjonowaniu i pełnieniu ról społecznych przez daną osobę z niepełnosprawnością czy niepełnosprawnościami” - wskazała NRL.

Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych poinformował ponadto, że dotychczasowe orzeczenia potwierdzające niepełnosprawność zostaną włączone do nowego, zintegrowanego systemu wraz z zachowaniem nabytych uprawnień przez osoby z niepełnosprawnościami. Przewiduje się, że centra orzecznicze nie będą dokonywały weryfikacji dotychczasowych orzeczeń o niepełnosprawności....