Jak zatrzymać pracownika w firmie? Techniki i metody motywacji

Ludzie są różni, tak, jak i pracownicy. Niektórych nie trzeba przesadnie motywować, aby sumiennie wykonywali swoje zadania, a inni odliczają z zegarkiem w ręku czas do końca pracy. Wynagrodzenie jest ważne, ale rzadko bywa jedynym czynnikiem decydującym o podejściu do pracy. Znacznie większe znaczenie ma codzienne doświadczenie pracownika – relacje w zespole, styl zarządzania czy poczucie sensu wykonywanych obowiązków. Aby skutecznie motywować pracowników, należy umiejętnie łączyć cele biznesowe z realnymi potrzebami ludzi. Nie ma niestety jednego uniwersalnego rozwiązania, które działałoby zawsze i wszędzie. Pracodawca ma jednak do dyspozycji metody, które przynoszą wymierne rezultaty.

Inne pokolenia, inne motywacje

Motywacje pracowników zależą także od tego, jakie pokolenie reprezentują. Najstarsi pracownicy (boomerzy i pokolenie X) chcą po pracy spokoju. A to może im zapewnić dobrze zorganizowany grafik, brak chaosu i przewidywalność. Dla millenialsów z kolei praca i życie często się przenikają. Są gotowi pracować w nadgodzinach, jeśli może im to w przyszłości zapewnić np. awans. Pokolenie Z jest zupełnie inne. Dla niego ważny jest podział na życie w pracy i życie poza pracą.
Boomerzy i pokolenie X cenią sobie szacunek, uznanie, bonusy lojalnościowe czy dodatki emerytalne. Dla millenialsów ważny jest rozwój (szkolenia, możliwość awansu) i elastyczny czas pracy. Natomiast zetki zwracają szczególną uwagę na kulturę firmy, transparentną komunikację i poczucie realnego wpływu na organizację.
Według raportu Deloitte Global Gen Z and Millennial Survey 2024 ponad 40% przedstawicieli pokolenia Z i millenialsów przyznaje, że wykonywana przez nich praca ma znaczenie dla ich tożsamości, a 9 na 10 osób uważa, że poczucie celu jest ważne dla dobrego samopoczucia i satysfakcji z pracy. 

Od czego zacząć motywowanie pracowników?

Aby zrozumieć, co motywuje pracowników, dobrze jest wiedzieć, co ich demotywuje. Brak jasnych celów, nieczytelna komunikacja, niska autonomia, to właśnie te czynniki pojawiają się regularnie w raportach dotyczących motywowania pracowników. Motywacji pracowników nie należy zostawiać przypadkowi, nie może też ograniczać się do okazjonalnych premii. Na początku należy poznać i zrozumieć potrzeby i oczekiwania zespołu.

Motywacja zewnętrzna czy wewnętrzna?

Motywacja bezpośrednio powiązana jest z dwoma głównymi źródłami zaangażowania – zewnętrznym i wewnętrznym. Oba typy motywacji są potrzebne, ale działają w odmienny sposób i sprawdzą się w innych sytuacjach. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby je ze sobą łączyć.
Motywacja wewnętrzna opiera się na naturalnej ciekawości, chęci rozwoju i satysfakcji z wykonywanych zadań. Motywowanie pracowników poprzez stwarzania im przestrzeni do rozwoju, autonomii i podejmowania decyzji to jeden z najtrwalszych budowania zaangażowania.
Motywacja zewnętrzna wynika z czynników zewnętrznych: premii, awansów, pochwał czy dodatków pozapłacowych. W tym przypadku liczy się nagroda za osiągnięte efekty. Techniki oparte na tej formie najczęściej działają szybko, ale wymagają systematyczności i konsekwencji. Warto stosować je z wyczuciem, ponieważ w nadmiarze mogą wypierać motywację wewnętrzną. 

Które techniki i metody motywacji działają najlepiej?

• jasne cele i regularny feedback, pracownicy chcą wiedzieć, że ich wysiłek ma sens, dzięki takim informacjom mogą się rozwijać;
• elastyczne miejsca i godziny pracy, praca hybrydowa, skrócony tydzień pracy czy swoboda w planowania dnia pomogą utrzymać równowagę między życiem zawodowym a prywatnym;
• wyróżnienia i mikronagrody (np. prezenty okolicznościowe, karty podarunkowe);
• angażowanie w decyzje, danie głosu pracownikom w sprawach operacyjnych lub strategicznych zwiększa poczucie odpowiedzialności i identyfikacją z organizacją;
• motywowanie przez rozwój (szkolenia, awanse wewnętrzne itp.), który podnosi kompetencje i satysfakcję z pracy;
• docenianie na co dzień, regularne uznanie wzmacnia relacje i buduje atmosferę zaufania;
• benefity pozapłacowe, które poprawiają komfort pracy, budują pozytywny klimat w firmie i daje poczucie zaopiekowania;
• dobre relacje w zespole, wspólne wyjścia integracyjne czy nieformalne spotkania tworzą więź i ułatwiają współpracę;
• programy premiowe działają mobilizująco, szczególnie w działach sprzedaży czy produkcji.

Motywacja szyta na miarę

Nie ma jednego sposobu skutecznego motywowania pracowników. To, co działa na jedną osobę, dla drugiej może być czymś obojętnym. Dlatego ważna jest personalizacja motywacji pracowników. Należy dostosowywać techniki motywacyjne do konkretnych potrzeb, wartości i stylu pracy pracowników. Dla jednych najważniejszy będzie rozwój i awans, dla drugich zaś elastyczne godziny pracy czy wyraźne poczucie celu. Aby odpowiednio dobrać metody motywacji, warto zacząć od poznania tego, co motywuje pracowników np. poprzez rozmowy indywidualne czy proste ankiety. Indywidualne motywowanie jest nie tylko skuteczniejsze, ale i bardziej autentyczne. Pokazuje, że firma nie opiera się tylko na schematach, ale zna i wspiera swoich pracowników.  

Motywacja bez podwyżek?

Podwyżki to chyba najprostsza i najszybsza metoda motywowania pracowników, ale nie zawsze są możliwe, a tym bardziej zadowalające. Dlatego firmy coraz częściej sięgają po alternatywne metody motywowania pracowników, które budują zaangażowane, nie zwiększając budżetu wynagrodzeń. 
Skuteczną alternatywą dla podwyżek są benefity pozapłacowe. Benefity mogą przyjmować naprawdę przeróżną formę, od darmowych owoców w biurze, kart sportowych, po prywatne ubezpieczenie medyczne. Tu nie tylko liczy się rodzaj benefitu, ale systematyczność w udostępnianiu go pracownikom. Działanie takie musi być powiązane z realnymi potrzebami i zainteresowaniem pracowników. Benefity pozapłacowe pokazują, że firma dba o dobrostan zespołu. 
Jasność celów, docenianie wysiłku, szybka reakcja na pojawiające się trudności to techniki motywacyjne, które nie wymagają budżetu, a przynoszą wymierne korzyści. Metody motywowania pracowników, które oparte są na dialogu i empatii, są najbardziej odporne na wypalenie zawodowe i rotację. 

Motywacja pracownika zdalnego i hybrydowego 

Motywowanie pracowników zdalnych stanowi prawdziwe wyzwanie. Brak fizycznego kontaktu powoduje, że ich wysiłek jest trudniej zauważalny przez przełożonych, trudniej jest też reagować na spadki energii tych pracowników. Przy tej formie pracy kluczowe jest regularne wyrażanie uznania, elastyczność, jasno określone cele. Warto skupić się na autonomii i poczuciu wpływu pracowników. 
Techniki sprawdzające się w przypadku pracy zdalnej to np.: cotygodniowe spotkania jeden na jeden, elastyczne godziny pracy, dostęp do szkoleń online, czy aktywny udział w podejmowaniu decyzji zespołu. Motywowanie pracowników pracujących w modelu hybrydowym wymaga większego zaufania od pracodawcy, ale również w tym przypadku warto zadbać o dobre relacje i transparentność. 

Motywowanie pracowników to złożony proces, który obejmuje zarówno aspekty finansowe, jak i te pozafinansowe. Aby skutecznie motywować pracowników, należy rozpoznać ich potrzeby i stosować do każdego indywidualne podejście. Kluczowa jest dobra komunikacja, feedback i docenienie, które są fundamentem zaangażowania i satysfakcji z pracy. Aby zespół pozostawał zmotywowany na dłużej, ważne jest, aby kultura organizacyjna i środowisko pracy temu sprzyjały. Odpowiednio zmotywowani pracownicy rozwijają się zawodowo, są elastyczni, ufają pracodawcy, co przekłada się na ich większą lojalność i odpowiedzialność zawodową. 

Autor: Sebastian Woroniak, Redaktor WERBEO