Niepełnosprawni

Gdzie pracują osoby z niepełnosprawnościami?

09 sierpień 2023

Pod koniec roku 2022 w urzędach pracy zarejestrowanych było niespełna 60 tysięcy osób bezrobotnych z orzeczoną niepełnosprawnością. Niestety urzędy niewiele miały im do zaoferowania. Ofert pracy adresowanych do kandydatów z orzeczeniem było, żeby być dokładnym, 2193. Zakładając, że przewrotny los był akurat w świetnym humorze i każdy wystawiający ofertę pracodawca w grupie zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych z orzeczeniem znalazł zainteresowanego pracą u siebie kandydata z odpowiednimi kwalifikacjami, to i tak pokryło to mniej-więcej 3,7% zapotrzebowania. Przyznajcie, że powyższe zdanie (z jego pokrętną złożonością) dobrze oddaje skomplikowany charakter problemu. Ofert pracy dla osób z niepełnosprawnościami jest mało. W dodatku nie wszyscy potencjalni kandydaci mają odpowiednie umiejętności lub możliwość pracy w danym charakterze. Nie każda też oferta – co tu ukrywać – jest atrakcyjna. Jakie są to oferty? O tym za chwilę. Sprawdźmy najpierw, w jakich branżach najczęściej pracują w Polsce osoby z niepełnosprawnościami.

źródło: Canva.pl

Pracownicy z niepełnosprawnościami w liczbach

Punktem odniesienia w tym wypadku będą (moje ulubione ostatnimi czasy) wyniki badań Głównego Urzędu Statystycznego, a dokładniej rzecz biorąc - informacja sygnalna „Osoby niepełnosprawne w 2021 r.” Czytamy tam, że ponad 3/4 pracujących osób z niepełnosprawnościami zatrudniały firmy z sektora prywatnego. Dotyczy to średnich i dużych przedsiębiorstw, a więc takich, które mają więcej niż 50 pracowników.

Jeżeli uwzględnimy też firmy zatrudniające co najmniej 10 osób, ponad 30% pracowników z niepełnosprawnościami pracowało w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej. Co przez to rozumieć? A no między innymi:

działalność detektywistyczną i ochroniarską,
utrzymanie czystości (w budynkach i na terenach zielonych).

Wiele osób pracowało w przetwórstwie. Była to niemal 1/4 pracowników z orzeczeniem zatrudnionych w firmach liczących powyżej 10 pracowników. Około 10% osób z niepełnosprawnością było pod koniec 2021 roku zatrudnionych w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej.

Przyjrzyjmy się zresztą danym. Według informacji sygnalnej GUS, w dniu 31 grudnia 2021 roku w Polsce osoby z orzeczeniem pracowały w takich oto branżach:

Administrowanie i działalność wspierająca - 30,3%,
Przetwórstwo przemysłowe - 23,5%,
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna - 10,4%,
Handel, naprawa pojazdów samochodowych - 9,5%,
Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne - 7,3%,
Edukacja - 4,7%,
Transport i gospodarka magazynowa - 2,5%,
Zakwaterowanie i gastronomia - 1,9%,
Pozostała działalność - 9,9%.

Starszy ochroniarz z niepełnosprawnością

Dużo do myślenia daje nam zdanie, które wyłuskałem ze wspomnianej wyżej informacji sygnalnej GUS. „Mediana wieku mężczyzn z orzeczeniem wynosiła 62 lata, a mediana wieku kobiet – 63 lata.”

Mediana to bardzo ważne pojęcie z zakresu statystyki. Oznacza środek zbioru. W tym wypadku mówi nam o tym, że np. dokładnie połowa mężczyzn z orzeczoną niepełnosprawnością w Polsce (na koniec 2021 roku) miało więcej niż 62 lata. Mamy więc w naszym społeczeństwie potężne grono starszych osób z niepełnosprawnościami, które – jeśli pracują – to zatrudniane są do ochrony lub sprzątania budynków.

Taka polityka kadrowa nie jest oczywiście niczym złym. Pogarszanie się stanu zdrowia i sprawności jest często związane z wiekiem. Jeżeli panowie chcący doczekać emerytury (lub po prostu seniorzy dorabiający do świadczeń) podejmują się pracy w tych zawodach – zyskują na tym wszyscy. Pracownicy mają zajęcie i zarobki, pracodawcy zyskują natomiast dofinansowania do wynagrodzeń oraz ulgi w składkach na PFRON.

Niepełnosprawny nauczyciel

Jak pokazują statystyki, niewiele osób z niepełnosprawnościami zatrudnionych jest w edukacji. Rzeczywiście, niewidomy lub poruszający się na wózku nauczyciel to raczej ewenement. Jeżeli taki już się zdarzy, z miejsca jest o nim głośno, bo też praca w charakterze nauczyciela w polskim systemie oświaty wymagać musi ogromnego hartu ducha.

Lecz przecież niepełnosprawności są różne i mają różne natężenie. Około 60% ubezpieczonych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, którzy pod koniec 2021 roku posiadali ważne orzeczenie o niepełnosprawności – stanowiły osoby niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym. Orzeczenie o stopniu lekkim okazało ponad 30%, a znacznym – ok. 10%.

Stosunkowo niewiele osób z niepełnosprawnościami zatrudnianych jest również jako kierowcy czy magazynierzy. Jeszcze gorzej rzecz się ma z hotelarstwem i branżą gastronomiczną. Tu jednak na przeszkodzie mogą stać przepisy prawa, które zabrania zatrudniania osób niepełnosprawnych w porze nocnej i godzinach nadliczbowych. Jeżeli chodzi o gastronomię, chlubnymi wyjątkami są na przykład warszawska kawiarnia Życie Jest Fajne czy wrocławska Cafe Równik. Jednak są to miejsca tworzone od początku z myślą o zatrudnianiu pracowników z niepełnosprawnościami.

Oferty dla osób z niepełnosprawnościami w urzędzie pracy

Przez jakiś czas byłem zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu. Sprowadzało się to w zasadzie do regularnego odwiedzania strony internetowej oferty.praca.gov.pl. Przy okazji pisania tego tekstu sprawdziłem więc, co słychać w poznańskim PUP, jeżeli chodzi o oferty dla osób z niepełnosprawnościami.

Po zaznaczeniu odpowiednich filtrów, wyświetla się aktualnie 9 ogłoszeń. Jest tu oferta dla hydraulika, jest oczywiście dla pracownika produkcji i pracownika sprzątającego. Wśród ofert nie mogło też zabraknąć „specjalisty ds. obsługi klienta”, co w przypadku ofert dla osób z niepełnosprawnościami pojawia się bardzo często. Pewnym zaskoczeniem są dwie oferty dla wychowawców i dwie dla nauczycieli. Na 9 ogłoszeń to niemal połowa, jednak trzeba zauważyć, że wychowawców szuka wojewódzka komenda OHP, a nauczycieli – szkoła specjalna dla dzieci niesłyszących, a więc miejsce, które z natury rzeczy powinno być dostosowane do potrzeb i możliwości osób z niepełnosprawnościami. Niemniej jednak różnorodność aktualnych ofert jest godna pochwały."

A jak to jest na Werbeo?

Jeszcze lepiej! Oferty zamieszczane na Werbeo adresowane są wyłącznie dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Zamieszczamy je na zlecenie naszych Partnerów. To zarówno lokalne przedsiębiorstwa, jak i duże, ogólnopolskie korporacje.

Wszystkie branże, które wyszczególniłem cytując statystyki GUS-u, reprezentowane są na liście ofert. Potrzebni są zwłaszcza pracownicy biurowi: w administracji, księgowości, kadrach, w obsłudze klientów biznesowych, w spedycji i e-commerce (czyli handlu przez Internet). Specjaliści z zakresu IT oraz programiści obrabiarek także znajdą tu coś dla siebie. Pamiętamy rzecz jasna o osobach, które szukają zatrudnienia w produkcji, ochronie i w usługach porządkowych. Z resztą najlepiej będzie, jeśli sami zerkniecie do zakładki „Oferty” i to obojętnie, czy szukacie obecnie pracy stacjonarnej, czy zdalnej; nowej, pierwszej czy lepszej... Jednak na pewno nie pierwszej-lepszej!

Autor: Juliusz Koczaski, Redaktor WERBEO