Nowe rozporządzenie: orzeczenia o niepełnosprawności będą ważne dłużej

Dotychczas komisje wydające orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku chorób genetycznych i rzadkich wydawały orzeczenia z krótkim terminem ważności. W przypadku braku perspektywy na jakąkolwiek poprawę stanu zdrowia, obowiązek taki wydaje się co najmniej uciążliwy, zarówno dla samych osób z niepełnosprawnościami, jak i ich opiekunów. Każdorazowa wizyta przed komisją wymagała uprzedniego zbierania dokumentacji medycznej i odbywania wizyt u specjalistów. Nowe rozporządzenie odciąży wszystkich: osoby z niepełnosprawnościami, ich opiekunów oraz zespoły orzecznicze. 

Na wejściu w życie rozporządzenia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) zyskają niewątpliwie dzieci z niepełnosprawnościami, jak i osoby z zespołem Downa, które ukończyły już 16. rok życia. Zdecydowanie mniej korzystne jest ono dla osób, które cierpią na jedną z 208 chorób z listy załącznika dołączonego do rozporządzenia. Osoby cierpiące na te choroby mogły mieć nadzieje (zważywszy na wcześniejsze wytyczne Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych), że rozporządzenie to zobowiąże zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności do wydawania wobec nich orzeczeń na stałe, a nie wyłącznie na okres nie krótszy niż 7 lat. W praktyce może być tak, że osoby te, mimo braku jakichkolwiek rokowań na poprawę stanu zdrowia, przez całe życie, co 7 lat, będą musiały przechodzić ponownie przez cały proces orzeczniczy. Jednak wcale nie musi tak być, a wszystko zależy od oceny indywidualnego przypadku przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, który decyduje o okresie, na jaki zostanie wydane orzeczenie. 

Nowoprzyjęte przepisy przewidują trzy zakresy czasowe trwałości orzeczeń:

Należy podkreślić, że wymienione powyżej schorzenia nie będą jedynymi, które uprawniać będą do wydania orzeczenia o niepełnosprawności na maksymalny okres, czyli do ukończenia przez dziecko 16. roku życia, a w przypadku osoby powyżej tego wieku do wydania orzeczenia na stałe. Są to jednak schorzenia, w przypadku których od teraz nie powinno być wątpliwości co do długości czasu trwania wystawianego orzeczenia. Katalog schorzeń wymieniony w załączniku nowego rozporządzenia ma charakter otwarty. A każdy przypadek będzie wymagał indywidualnej oceny dokumentacji medycznej przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. 

Według danych Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (EKSMOoN) 71,3 tys. to liczba osób z niepełnosprawnością do 16. roku życia, które posiadają stałe orzeczenie o niepełnosprawności. Pozostałej grupie, niecałym 192 tys. osób wydano orzeczenia na czas określony i to właśnie osoby z tej grupy będą mogły skorzystać z nadchodzących zmian. Sprawa ma się podobnie w przypadku osób po 16. roku życia. Liczba orzeczeń wydanych na stałe wynosi 1,72 mln, a na czas określony – 1,24 mln.

Osoby, które spełniają kryteria nowego rozporządzenia a otrzymały orzeczenie o niepełnosprawności, mogą skorzystać z:

• świadczenia pielęgnacyjnego przeznaczonego dla opiekunów niepełnoletnich osób z niepełnosprawnościami,
• zasiłku pielęgnacyjnego, czyli wsparcia finansowego dla osób wymagających opieki,
• ulgi podatkowej np. ulgi rehabilitacyjnej odliczanej w ramach wydatków na opiekę, 
• pierwszeństwa skorzystania z usług społecznych i opiekuńczych,
• łatwiejszego dostępu do świadczeń zdrowotnych, takich jak rehabilitacja czy sanatorium
• prawa do uzyskania Karty Parkingowej dla osób z ograniczoną mobilnością, 
• dodatkowego wsparcia w czasie edukacji, pomocy asystenta w szkole czy indywidualnego toku nauczania, dostosowanego do potrzeb osoby z niepełnosprawnościami.

Rozporządzenie podpisane pod koniec maja zawiera przepisy przejściowe, które regulują sprawy w toku oraz te, w których przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia wszczęto postępowanie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Sprawy w toku będą rozstrzygane według nowych przepisów, które są korzystniejsze od dotychczasowych. 

Rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jego ogłoszenia.