30 czerwiec 2025
Zmiany w przepisach: kto straci prawo do zasiłku dla bezrobotnych?
1 czerwca 2025 r. wejdzie w życie nowa ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia, która zastąpi dotychczasowe przepisy z 2004 roku. Nowe regulacje mają lepiej odpowiadać na aktualne wyzwania rynku pracy, m.in. poprzez bardziej elastyczne formy wsparcia oraz surowsze kryteria przyznawania zasiłków. Część przepisów dotyczy osób z niepełnosprawnościami.
Nowe wyzwania – nowa ustawa
1 czerwca wejdzie w życie ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Jednak już teraz, a dokładnie od 13 maja, obowiązują przepisy zawarte w art. 392 pkt 2 lit. B, chodzi o zmiany w pomocy społecznej, dotyczącej niewliczania świadczeń „Aktywny rodzic” do dochodu ustalanego na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej wprowadzone do ustawy.
Nowa ustawa zastępuje dotychczasową ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 2004 roku. Jej celem jest dostosowanie przepisów do aktualnych wyzwań w obszarze zatrudnienia oraz poprawa funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia. Wprowadza m.in. nowe formy wsparcia dla osób bezrobotnych, zmienia priorytety działania urzędów pracy oraz umożliwia realizację staży w formie zdalnej.
Przepisy prawa, które niebawem wejdą w życie mają bardziej przystawać do rzeczywistości, w jakiej funkcjonuje pracownik i pracodawca w trzecim dziesięcioleciu XXI wieku.
Zasiłek dla bezrobotnych, tak jak i obecnie, będzie świadczeniem przysługującym bezrobotnemu za każdy dzień kalendarzowy od dnia zarejestrowania się we właściwym PUP, jeżeli w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez okres co najmniej 365 dni był zatrudniony i osiągał wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy.
Kto będzie miał prawo do zasiłku dla bezrobotnych
Nowa ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia wprowadza istotne zmiany w zasadach przyznawania prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Celem ustawodawcy było ograniczenie liczby osób pobierających świadczenie oraz aktywizacja zawodowa tych, którzy mogą podjąć zatrudnienie. Nowe prawo wprowadza kilka przesłanek, wykluczających bezrobotnych z prawa do zasiłku. Prawo do zasiłku nie przysługuje osobie bezrobotnej, jeżeli przed rejestracją w powiatowym urzędzie pracy rozwiązała ostatni stosunek pracy lub służbowy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem dwóch sytuacji:
1. rozwiązanie nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania.
2. umowa o pracę została rozwiązana bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 lub § 1 Kodeksu pracy, czyli:
a) gdy lekarz wydał orzeczenie o szkodliwym wpływie pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie zapewnił mu odpowiedniego stanowiska,
b) gdy pracodawca rażąco naruszył podstawowe obowiązki wobec pracownika,
c) spowodowała rozwiązanie stosunku pracy lub służbowego bez wypowiedzenia z własnej winy, np. przez ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.
d) rozwiązała umowę o pracę zawartą na podstawie skierowania przez starostę do pracodawcy, który otrzymał środki z Funduszu Pracy, co oznacza nieuzasadnione przerwanie zatrudnienia dotowanego ze środków publicznych.
Zasiłek dla bezrobotnych nie przysługuje również osobie, zgodnie z art. 220 ust. 1, która:
1. otrzymała odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia,
2. otrzymała świadczenia pieniężne wynikające z odrębnych ustaw, takie jak:
a) ekwiwalent za urlop górniczy,
b) odprawa socjalna lub pieniężna po zasiłku socjalnym,
c) odprawa warunkowa lub bezwarunkowa,
3. odbywa odpłatną praktykę absolwencką, za którą otrzymuje miesięczne świadczenie przekraczające połowę minimalnego wynagrodzenia,
4. zarejestrowała się jako bezrobotna w czasie zawieszenia działalności gospodarczej, jeżeli prowadzenie tej działalności uwzględnia się przy ustalaniu prawa do zasiłku,
5. rozwiązała umowę o pracę za porozumieniem stron, chyba że:
6. zmieniła miejsce zamieszkania,
a) doszło do upadłości lub likwidacji pracodawcy,
b) redukcja etatów nastąpiła z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
7. z własnej winy nie podjęła lub przerwała formę pomocy oferowaną przez PUP (np. szkolenie, staż), chyba że było to spowodowane podjęciem zatrudnienia lub działalności gospodarczej,
8. odmówiła bez uzasadnionej przyczyny udziału w pracach społecznie użytecznych,
9. odmówiła opracowania Indywidualnego Planu Działania (IPD).
W większości opisanych przypadków prawo do zasiłku nie jest definitywnie wykluczone, ale ulega zawieszeniu na określony czas. Zazwyczaj przez 90 dni (tzw. karencja). W tym okresie bezrobotny nie otrzymuje świadczenia, jednak zaliczane są do niego m.in.:
1. okresy zatrudnienia,
2. wykonywania działalności gospodarczej,
3. pobierania zasiłku chorobowego po zakończeniu zatrudnienia,
4. uzyskiwania przychodu z pracy zarobkowej.
W ustawie zachowano dotychczasowe warunki przyznawania zasiłku, m.in.:
1. minimalne wynagrodzenie jako próg uprawniający do świadczenia (z obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Pracy),
2. okresy aktywności zawodowej wymagane do nabycia prawa do zasiłku,
2. okresy aktywności zawodowej wymagane do nabycia prawa do zasiłku,
3. długość pobierania świadczenia:
4. podstawowy okres: 180 dni,
5. wydłużony: 365 dni (np. w rejonach wysokiego bezrobocia),
6. możliwość powrotu na zasiłek w przypadku krótkotrwałego zatrudnienia lub działalności gospodarczej.
Na koniec przypomnimy, ile wynosi zasiłek dla bezrobotnych w 2025 r:
1. dla bezrobotnych z ponad 20-letnim stażem w pierwszych 3 miesiącach: 1994,40 zł brutto (120% podstawowego zasiłku dla bezrobotnych), a w kolejnych miesiącach 1566,30 zł brutto;
2. dla bezrobotnych ze stażem od 5 do 20 lat w pierwszych 3 miesiącach: 1662,00 zł brutto (100% podstawowego zasiłku dla bezrobotnych), a później mogą liczyć na kwotę 1305,20 zł brutto;
3. dla bezrobotnych ze stażem pracy niższym niż 5 lat w pierwszych 3 miesiącach: 1329,60 zł brutto (80% podstawowego zasiłku dla bezrobotnych). Po 3 miesiącach będzie to 1044,20 zł brutto
4. dla bezrobotnych z ponad 20-letnim stażem w pierwszych 3 miesiącach wypłacany jest zasiłek w wysokości 1994,40 zł brutto (120% podstawowego zasiłku dla bezrobotnych), a w kolejnych miesiącach 1566,30 zł brutto.
Zmiany wprowadzone przez ustawodawcę mają na celu przeciwdziałanie nadużyciom i motywowanie osób bezrobotnych do aktywnego poszukiwania pracy. Nowe przepisy ograniczają automatyczne przyznawanie świadczenia w sytuacjach, gdy bezrobotny sam przyczynił się do utraty zatrudnienia lub otrzymał rekompensatę finansową związaną z zakończeniem pracy. Choć prawo staje się bardziej restrykcyjne, wciąż przewiduje ochronę dla osób, które rzeczywiście potrzebują wsparcia.
Ustawa o osobach z niepełnosprawnościami
Dla porządku przypomnijmy, że nowe prawo wspomina również o osobach z niepełnosprawnościami.
Zgodnie z art. 379 ustawy, osoba z niepełnosprawnością zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo do korzystania z form pomocy przewidzianych w ustawie, na zasadach określonych dla osób bezrobotnych.
Ponadto ustawa przewiduje programy aktywizacyjne skierowane do osób z niepełnosprawnościami, mające na celu zwiększenie ich szans na rynku pracy. Programy te obejmują m.in. szkolenia, staże oraz inne formy wsparcia dostosowane do indywidualnych potrzeb uczestników.
Prawodawca wprowadził również rozwiązania wspierające opiekunów osób z niepełnosprawnościami, ułatwiające im łączenie obowiązków opiekuńczych z aktywnością zawodową. Przewidziane są m.in. refundacje kosztów opieki nad dzieckiem do 7 roku życia lub osobą zależną.
Celem tych przepisów jest zwiększenie aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami oraz ich integracja na rynku pracy. Ustawa zakłada indywidualne podejście do potrzeb tej grupy, oferując elastyczne formy wsparcia oraz dostosowane programy aktywizacyjne.
Autor: Monika Łysek, Redaktor WERBEO
Zobacz też
Prawo
23 lipiec 2025
Znają swoje prawa. Coraz więcej pracowników nie godzi się na nadużycia
Prawo
17 lipiec 2025
Asystencja osobista czeka na ustawę
Prawo
15 lipiec 2025
Nowa ustawa o rynku pracy: surowsze wymogi dla agencji zatrudnienia i większy nadzór państwa
Prawo
08 lipiec 2025
