Świadczenie wspierające – zasady przyznawania, punkty, kwoty

Od stycznia 2025 r. rozszerzono program świadczenia wspierającego, prawo do niego zyskały osoby, które mają ustalony poziom potrzeby wsparcia w przedziale 78-86 punktów. Przysługuje ono wyłącznie pełnoletnim osobom z niepełnosprawnością, niezależnie od osiąganych dochodów.

Czym jest świadczenie wspierające i komu przysługuje?

Świadczenie wspierające przyznawane jest od stycznia 2024 r. Mogą z niego skorzystać osoby z niepełnoprawnością i potrzebują wsparcia w codziennych czynnościach. Świadczenie wpierające w odpowiedniej wysokości przyznawane jest na podstawie decyzji Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON), który ocenia poziom potrzebnego wsparcia. Liczba punktów określająca poziom wsparcia decyduje również o tym, kiedy dana osoba może złożyć wniosek o świadczenie wspierające do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Osoby, które uzyskały wynik w przedziale 87-100 punktów mogły ubiegać się o świadczenie już od 2024 r. Osoby, które zdobyły co najmniej 78 punktów, mogą składać wiosek od 2025 r. Natomiast osoby, które osiągnęły wynik do 70 punktów, będą mogły ubiegać się o nie od 2026 r. Wyjątek stanowią osoby z niepełnosprawnością, których opiekunom przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później. Osoby te mogły złożyć wniosek o świadczenie wspierające już w 2024 r., jeśli uzyskały co najmniej 70 punktów w ocenie potrzeby wsparcia.

Świadczenie wspierające przysługuje osobom, które ukończyły 18. rok życia, są obywatelami Polski, państw Unii Europejskiej lub EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu) bądź legalnie przebywają w Polsce i mają dostęp do rynku pracy. Muszą na stałe mieszkać na terytorium kraju oraz posiadać decyzję WZON-u, w której określono poziom potrzeby wsparcia w skali punktowej.

Świadczenie wspierające nie przysługuje osobom, które przebywają w placówkach zapewniających całodobową opiekę – domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych, rodzinnych domach pomocy, placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom z niepełnosprawnością, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, zakładach karnych, zakładach poprawczych, aresztach śledczych czy schroniskach dla nieletnich.

Jakie są kwoty świadczenia?

Wysokość świadczenia wspierającego obliczana jest jako procent renty socjalnej w zależności od ustalonego poziomu wsparcia. Może wynosić od 40 do 220 proc. renty socjalnej, czyli od 752 zł do 4134 zł miesięcznie (kwoty należne od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r.). Kwoty te podlegają corocznej waloryzacji wraz z waloryzacją renty socjalnej.

Świadczenie wspierające wypłacane jest wyłącznie na rachunek bankowy w Polsce. Świadczenie nie zależy od wysokości dochodu, jest zwolnione z podatku dochodowego, nie podlega egzekucji komorniczej, nie wpływa na prawo do innych świadczeń z ZUS-u. Świadczenia wspierającego nie można jednak pobierać równocześnie z: świadczeniem pielęgnacyjnym, specjalnym zasiłkiem opiekuńczym, zasiłkiem dla opiekuna, wypłacanym przez gminę.

Jak złożyć wnioski?

Wniosek o decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia można złożyć bezpośrednio we WZON-ie oraz za pośrednictwem powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (PZON). Wniosek może złożyć osoba z niepełnosprawnością lub jej pełnomocnik bądź przedstawiciel ustawowy. Natomiast wniosek o świadczenie wspierające do ZUS-u można złożyć wyłącznie drogą elektroniczną, korzystając z Platformy Usług Elektronicznych PUE/eZUS, portalu Emp@tia lub za pomocą bankowości elektronicznej. Pełnomocnik musi złożyć wniosek poprzez swoje profile na wyżej wymienionych portalach lub przez swoje konto bankowe. Pełnomocnik musi dołączyć zdjęcie lub skan pełnomocnictwa, który można pobrać ze strony ZUS-u. Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON, wystarczy podać jedynie jej numer.

Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia staje się ostateczna po upływie 14 dni od dnia jej doręczenia, jeśli w tym terminie nie zostanie złożony wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Termin złożenia wniosku do ZUS-u wpływa na wypłatę świadczenia:

• wniosek został złożony w ciągu 3 miesięcy od otrzymania decyzji WZON – świadczenie przysługuje z wyrównaniem od daty wskazanej w decyzji lub daty wskazanej przez wnioskodawcę;

• wniosek został złożony później niż 3 miesiące od daty otrzymania decyzji WZON – świadczenie wypłacane jest od miesiąca złożenia formularza.

Jeśli jako pierwszy zostanie złożony do ZUS-u wniosek o świadczenie wspierające, a decyzja WZON jeszcze nie została wydana, zgodnie z przepisami, Zakład pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia.

Świadczenie wspierające a śmierć osoby uprawnionej

W przypadku śmierci osoby uprawnionej do otrzymania świadczenia, która nie zdążyła go pobrać, a złożyła już wiosek do ZUS-u i miała ustalone prawo do tego świadczenia, jej najbliżsi mogą wystąpić do Zakładu o wypłatę niezrealizowanego świadczenia. W tym celu należy złożyć odpowiedni wiosek na formularzu SWN-INF.

O takie świadczenie może ubiegać się osoba, która mieszkała i gospodarowała wspólnie z osobą zmarłą, nawet jeśli nie jest z nią spokrewniona. Roszczenie o wypłatę świadczenia wspierającego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której to świadczenie przysługiwało. Jeśli w dniu śmierci osoby z niepełnosprawnością przysługiwało jej świadczenie wspierające wraz z wyrównaniem za poprzednie miesiące i nie zostało wypłacone, wówczas osoba, która z nią wspólnie mieszkała i gospodarowała, ma prawo do wypłaty tego wyrównania.

Kontrowersje wokół świadczenia wspierającego

Choć świadczenie wspierające jest istotnym czynnikiem, ułatwiającym codzienne funkcjonowanie wielu osób z niepełnosprawnościami, to wzbudza także kontrowersje, a ściślej mówiąc, kontrowersje wzbudza sposób przyznawania punktów, które warunkują przyznanie bądź nie świadczenia oraz jego wysokość.

Środowiska osób niewidomych zwracają uwagę na praktyki, jakie stosują WZON-y w zakresie ustalania potrzeby wsparcia dla taj grupy osób z niepełnosprawnościami. WZON-y pozaprawnie przyznają osobom niewidomym maksymalnie 76 punktów. Są to wewnętrzne zalecania Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Z treścią petycji można zapoznać się tutaj: ioon.cba.pl

Autor: Sebastian Woroniak, Redaktor WERBEO

Zobacz też

Prawo

13 sierpień 2025