Niepełnosprawni

Nocki i nadgodziny pracowników zN

05 październik 2023

Jest wiele mitów dotyczących zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. W naszych tekstach staramy się je systematycznie rozwiewać. Tym razem na tapet trafia czas pracy. Ile trwa dzień pracy pracownika z niepełnosprawnością? Czy należą mu się dodatkowe przerwy? No i kluczowa sprawa: jak wygląda w tym przypadku praca w godzinach nadliczbowych? Sprawdźmy, co na ten temat mówią aktualne przepisy.

7 czy 8 godzin?

Odpowiedzi na powyższe pytania należy szukać po pierwsze w Kodeksie pracy, a po drugie w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Czytamy w nich, że:

Czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności – odpowiednio 7 i 35 godzin.

[art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. 2021, Poz. 573)]

Oprócz tego:

Pracownik z niepełnosprawnością ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę lub wypoczynek. Ta przerwa trwa 15 minut i jest wliczana do czasu pracy.

[art. 17 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. 2021, Poz. 573)]

I nie chodzi tu o tzw. „przerwę śniadaniową”, która z założenia przysługuje wszystkim. Ma to być dodatkowy czas na regenerację. Nie można też oczekiwać od pracownika z niepełnosprawnością, że w zamian zostanie w pracy o te 15 minut dłużej.

Ważne jest jeszcze jedno. Krótszy czas pracy nie oznacza niższych zarobków. Owe 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo to nie jest część etatu, ale cały etat. Pracodawca zatrudniający osoby z niepełnosprawnościami, oprócz oczywiście dobrych pracowników, zyskuje dodatkowo tyle przywilejów, że i tak mu się to opłaca.

Nadgodziny i praca w nocy

Generalnie jest tak, że osoby z niepełnosprawnościami nie mogą być zatrudniane w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Oczywiście są od tej reguły wyjątki. Zakaz pracy w nocy nie dotyczy na przykład pracowników ochrony.

Istnieje też inny wyjątek. Osoba z niepełnosprawnością może wnioskować o wydłużenie czasu pracy i o zgodę na pracę w porze nocnej. Mówi o tym artykuł 18. Ustawy o rehabilitacji. Zgody takiej może udzielić lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą.

Do złożenia takiego wniosku pracodawca w żaden sposób nie może zmuszać zatrudnianej osoby z niepełnosprawnością. Jeśli by tak robił – złamałby prawo i musiałby się liczyć z poważnymi konsekwencjami. Jednak dla wielu pracowników nadgodziny czy „nocki” to bardzo atrakcyjna opcja na dodatkowy zarobek. Gratyfikacją mogą być na przykład bonusowe dni urlopu lub dodatkowe wynagrodzenie.

W przypadku, gdy praca w nadgodzinach odbywa się w zwykły dzień roboczy, za nadgodziny przysługuje dodatek w wysokości 50% stawki. Gdy natomiast jest to praca w niedziele, święta i w nocy, stawkę za nadgodziny zwiększa się o 100%. Nie ma się więc czemu dziwić, że z możliwości tej chętnie korzystają na przykład osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności pracujące przy pilnowaniu mienia.

Masz wątpliwości?

Jeżeli masz jakieś inne pytania związane z czasem pracy osób z niepełnosprawnościami, proponujemy trzy opcje. Możesz samodzielnie zajrzeć do Kodeksu pracy i Ustawy o rehabilitacji. Możesz poszukać interpretacji tych przepisów choćby na stronach Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Po trzecie możesz dołączyć do Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (www.obpon.pl), by móc skorzystać z pomocy ekspertów zawsze, gdy tylko będzie Ci to potrzebne!

Autor: Juliusz Koczaski, Redaktor WERBEO