Praca

Wypalenie zawodowe

12 luty 2024

Idealnie by był, gdyby praca zawodowa była pasją. Wtedy każdy z przyjemnością i zaangażowaniem wykonywałby obowiązki zawodowe. Niestety, jak to w życiu bywa, ideał jest trudny do osiągnięcia, a proza życia przytłacza. Przemęczenie pracą, z którym idzie tzw. wypalenie zawodowe, odczuwa już co czwarty pracownik w Polsce.

Źródła wypalenia zawodowego

Długotrwały stres i nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych to dwa główne powody, które leżą u podłoża wypalenia zawodowego. Zniechęcenie do pracy wywołuje również nadmierne wymagania i przeciążenie obowiązkami. Z drugiej strony również rutyna i znudzenie nie sprzyjają aktywności i efektywności. Paradoksalnie nadawanie zbyt dużego znaczenia sprawom zawodowym nie sprawia, że pracujemy na pełnych obrotach.

Postrzeganie siebie przez pryzmat pracy i pracoholizm sprawiają, że myśli snują się wyłącznie wokół tego, co się dzieje w firmie, co jeszcze trzeba zrobić, zaplanować i wykonać. To powoduje, że człowiek przez 24 godziny na dobę jest w pracy, nawet jeśli nie ciałem, to na pewno myślą. To z kolei prowadzi do braku równowagi między pracą a życiem prywatnym i zaniedbywanie potrzeb własnych i swoich bliskich. Zrobienie z pracy zawodowej centralnego ośrodka życia, powoduje, że pracownik nie jest w stanie zregenerować swoich sił psychicznych i fizycznych. To ostatnie z reguły fatalnie wcześniej lub później fatalnie odbija się na zdrowiu.

Wypalenie zawodowe związane jest również z niską samooceną i poczuciem własnej wartości. Na zniechęcenie do pracy i przyjęcie obojętnej postawy ma wpływ w dużej mierze kierownictwo firmy, a dokładnie niedawanie członkom zespołu autonomii i swobody działania w pracy. Apatię i bierność wywołuje również świadomość braku możliwości rozwoju zawodowego, co przekłada się na niemożność awansowania na kolejne, wyższe stanowiska. To ostatnie pociąga za sobą poczucie braku uznania i prestiżu oraz otrzymywania wynagrodzenia nieadekwatnego do wysiłku wkładanego w pracę. Co z kolei rodzi poczucie bycia wykorzystywanym i oszukiwanym przez pracodawcę i współpracowników. Jeśli dodamy do tego brak wsparcia i konflikty w relacjach ze współpracownikami, to mamy pełen wachlarz przyczyn wypalenia zawodowego.

Statystki o wypaleniu

A co mówią statystyki o wypaleniu zawodowym? Warto je, choć pobieżnie przeanalizować, by zobaczyć problem z szerszej perspektywy. Okazuje się, że kobiety znacznie częściej od mężczyzn jako przyczynę wypalenia zawodowego wskazują brak lub niedobór satysfakcji z wykonywanej pracy - 24 proc. w porównaniu do zaledwie 9 proc. Jednocześnie aż 72 proc. badanych mężczyzn uważa, że ich zawodowe obowiązki nie są odpowiednio dostosowane do ich kompetencji i nie odpowiadają temu, czym faktycznie chcieliby się zajmować. W przypadku kobiet odsetek ten jest mniejszy i wynosi 51 proc. Zatem w sumie takie poczucie beznadziei w pracy dotyka 61,5 proc. badanych.

Z badania wynika, że młode osoby na początku kariery często nie są zadowolone ze swoich obowiązków zawodowych. Wśród badanych w wieku od 22 do 26 lat 62 proc. uważa, że to, co robią w pracy, ich nie satysfakcjonuje. Inaczej jest wśród osób w wieku 26-29, gdzie proporcja ulega odwróceniu i 62 proc. z nich jest zadowolonych. Z wiekiem jednak poczucie dopasowania pracy do kompetencji i potrzeb ponownie spada. W grupie badanych w wieku 50-59 lat aż 85,7 proc. jest zdania, że ich obowiązki zawodowe nie odzwierciedlają ich kompetencji ani tego, co chcieliby robić. Można to tłumaczyć spowolnieniem rozwoju zawodowego z biegiem lat, rutyną i wypaleniem zawodowym.

Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym

Wypalenie zawodowe dotyka coraz większej liczby pracowników. Nie ma jednej sprawdzonej recepty, która pozwoliłaby go uniknąć, jednak stosowanie się do poniższych wskazówek może pomóc mu zapobiec.

Według aż 47 proc. respondentów receptą na zmęczenie pracą może być wyznaczenie jasnej ścieżki kariery.

Różnice dotyczące sposobu radzenia sobie ze zmęczeniem pracą, zależą od płci ankietowanych. 47 proc. mężczyzn jako remedium na znużenie pracą wskazuje zmniejszenie obowiązków zawodowych lub ich urozmaicenie, tyle samo stawia na dostosowanie ilości zadań do możliwości pracownika. Z kolei 45 proc. kobiet stawia na poprawę atmosfery w pracy. Niepokojące jest, że 32 proc. kobiet potrzebuje spotkań z psychologiem. Dodajmy, że tylko co czwarty ankietowany mężczyzna spotkałby się z psychologiem.

To tyle teoria. A jak w praktyce należy sobie radzić z wypaleniem zawodowym, biorąc pod uwagę realia, gdzie pracownik jest pozostawiony sam z problemem. Czasem wystarczy nieco odpuścić i nie kopać się z koniem. Nie wszystko w życiu od nas zależy, więc wskazane byłoby wyznaczać sobie realistyczne cele i nie stawiać sobie zbyt wysokich wymagań. Przy okazji warto zadbać o swoje życie prywatne i zawodowe. Postawić na relacje z osobami, które są naprawdę tego warte i nie przejmować się drobiazgami. Wolny czas spędzać w przyjaznym gronie albo w samotności, w zależności od potrzeby danej chwili.

Warto popracować nad zwiększeniem własnej samooceny i nauczyć się dbać o swoje granice.

Pozbyć się wypalenia zawodowego można też zmieniając pracę. Jest to jakieś wyjście z sytuacji, tylko trzeba uważać, by nie wpaść w podobny cykl wypalenia. Zmieniając pracodawcę, trzeba postarać się o pracę zgodną z własną osobowością, predyspozycjami, wykształceniem, umiejętnościami i zainteresowaniami.

Autor: Monika Łysek, Redaktor WERBEO