Sport i Niepełnosprawność

O początkach sportu osób niepełnosprawnych można mówić już wtedy, gdy wiązano to z szeroko rozumianą rehabilitacją ruchową. Zalecenia, jakie stosowano w kwestii ćwiczeń fizycznych w leczeniu wielu chorób powstałych w wyniku wypadków znajdziemy już w pracach lekarzy w XVII wieku. Pierwsze organizacje, które powstały związane były ze środowiskami osób niesłyszących. W 1924 roku powstał Międzynarodowy Komitet Cichych Sportów (CISS), który został w 1955 roku przyjęty do federacji o statusie olimpijskim.

Aktywność sportową osobom ze schorzeniami narządu ruchu zalecano m.in. weteranom II wojny światowej, inwalidom wojennym. Była to forma wspomagająca ich usprawnianie i zapobiegająca powikłaniom, jakie wynikają z bezczynności. W 1944 roku zorganizowane zostały pierwsze zawody sportowe dla byłych pilotów RAF.

Nieco później rozwinął się sport wyczynowy osób niepełnosprawnych, umożliwiający obserwowaną dzisiaj rywalizację sportowców z niepełnosprawnościami fizycznymi, w tym niewidomych i słabo widzących. Rozpoczęcie działalności ruchu Special Olympics (Olimpiady Specjalne) w USA i Kanadzie przypada na rok 1963, kiedy to Eunice Kennedy Shriver przeprowadziła pierwsze półkolonie sportowe dla osób z upośledzeniem umysłowym.

Sport osób niepełnosprawnych można uznać za rodzaj rehabilitacji kompleksowej. Sport oddziałuje zarówno na sferę fizyczną zawodnika, jak również psychiczną, ale także na jego życie społeczne. Współcześnie wszelkie formy sportu osób z niepełnosprawnościami związane z wykorzystywaniem ruchu jako środka wspomagającego i doskonalącego rozwój człowieka rozwijają się w ramach ruchu, który określany jest jako adaptowana aktywność fizyczna. Musimy jednak wiedzieć, że celem wielu zawodników wyczynowo uprawiających sport jest także osiągnięcie jak najlepszego wyniku oraz sukces sportowy.

Sport niepełnosprawnych obejmuje bardzo różnorodne formy aktywności fizycznej i umysłowej połączone ze współzawodnictwem. Osoby z niepełnosprawnościami wykonują je samodzielnie lub przy współudziale osób sprawnych. Przykładem może być tutaj program Sportów Zunifikowanych, to znaczy dyscyplin zespołowych, w których rywalizują między sobą drużyny złożone z osób z niepełnosprawnością intelektualną i osób pełnosprawnych na podobnym poziomie sportowym. W kolarstwie osób niewidomych, czyli tzw. tandemach przewodnikiem może być osoba widząca prawidłowo, która oczywiście również ma wkład w osiągnięty wynik.

Sport osób niepełnosprawnych stanowią przyjęte w społeczeństwie różne formy rozgrywek i zawodów sportowych, które zmodyfikowane są do możliwości osób z niepełnosprawnością, zakwalifikowanych do określonych grup sportowych oraz klas startowych. Dyscypliny sportowe uprawiane są przez zawodników z niepełnosprawnościami przy wykorzystaniu adaptacji zasad i sprzętu właściwych do odpowiedniego stopnia i rodzaju ograniczenia sprawności.

Oczywiście sport osób niepełnosprawnych może także mieć formę sportu stricte rekreacyjnego lub zdrowotnego.

Współcześnie, międzynarodowy ruch sportowy osób niepełnosprawnych skupiony jest w trzech niezależnych obszarach organizacyjnych uznawanych przez władze sportu olimpijskiego:

Na koniec, jeszcze taka pozytywna refleksja. Sport wyczynowy, zarówno ten z udziałem osób niepełnosprawnych jak i tych w pełni sprawnych, to przede wszystkim rywalizacja. Różne mogą być cele tej rywalizacji, ale zgodzimy się chyba z tym, że uprawiające go osoby chcą być jak najlepsze. I tutaj czasami może zatrzeć się ta bariera pomiędzy niepełnosprawnością a pełną sprawnością sportową. Najlepszym tego przykładem jest nasza pingpongistka Natalia Partyka, która z powodzeniem startowała zarówno na Paraolimpiadach jak i na Igrzyskach Olimpijskich.

Ktoś kiedyś powiedział - niepełnosprawność jest tylko w głowie.