Ochroniarz z niepełnosprawnością. Prawda, czy mit?

Na przełomie roku ukazał się raport Polskiego Związku Pracodawców Ochrona (PZPO) „Branża ochrony w Polsce”. We wstępie dowiadujemy się, że polski rynek ochrony osób w wyniku pandemii Covid-19 oraz wojny w Ukrainie borykał się z niełatwymi wyzwaniami. Ponad połowa firm, których przedstawiciele wzięli udział w badaniu, zatrudnia więcej niż 1000 pracowników ochrony fizycznej.

Jednym z aspektów omawianych w raporcie jest sytuacja kadrowa. Aż 92% firm ma problem z naborem chętnych do pracy. W porównaniu do poprzedniego badania liczba przedsiębiorstw, które mają problem z pozyskaniem nowych kadr, zwiększyła się

o 9 punktów procentowych.  Małe bezrobocie oraz niski prestiż zawodu ochroniarze jest powodem braku chętnych do jego wykonywania. Trudności z naborem, według szefów firm biorących udział w badaniu, wynikają z jednej strony z braku zainteresowania młodych ludzi pracą w ochronie, a z drugiej strony wysokich oczekiwań finansowych kandydatów. Brak chętnych do pracy w branży security wynika wprost z małego prestiżu zawodu ochroniarza. W firmach ochroniarskich występują spore ruchy kadrowe. W 55% przedsiębiorstw rotacja pracowników przekroczyła rok do roku 20%. W efekcie utrzymanie odpowiedniej liczby pracowników staje się coraz większym wyzwaniem i negatywnie wpływa na stabilność działania wielu firm ochrony.

Jest jeszcze jeden powód, który wpływa na braki kadrowe w firmach ochroniarskich. Wykonywanie tej profesji wiąże się z bezpośrednim ryzykiem utraty zdrowia lub życia. W ostatnich latach znacznie zwiększyła się przestępczość. Coraz częściej notowane są napady na sklepy oraz niebezpieczne zdarzenia w centrach handlowych. Poza tym zawód ochroniarza przegrywa w konkurencji z pracą w policji, choć i tam są wakaty, czy w wojsku.

W powszechnej opinii, która przeniknęła również do kabaretu, ochroniarzami są osoby z niepełnosprawnościami. Nie jest to prawda. Z raportu dowiadujemy się, że osoby z niepełnosprawnościami, to mniej niż 10 proc. pracowników ochrony w Polsce. Zdaniem Łukasza Kocha, wiceprezesa Polskiego Związku Pracodawców Ochrona, założenie, że w ochronie pracują głównie niepełnosprawni, emeryci i studenci, jest „potoczną, niesprawiedliwą oceną, niemającą odzwierciedlenia w rzeczywistej sytuacji”.

Ten stereotypowy obraz pracy ochroniarza może wynikać to z tego, że osoby z niepełnosprawnością najczęściej pracują na stanowiskach, niewymagających licencji. Zazwyczaj takie osoby zatrudnia się w ochronie obiektów publicznych, takich jak urzędy, szpitale czy jednostki oświaty. Przez to są bardziej widoczne i przez to bardziej zapadają w pamięci osobom z zewnątrz. Osoby chroniące budynki użyteczności publicznej z reguły pracują za płacę minimalną, co wynika to z faktu, że w przetargach publicznych oferowane są bardzo niskie stawki.

Oczywiście wybór wykonywanej pracy zawsze jest wolną wolą osoby zainteresowanej danym zawodem. Nie inaczej jest w przypadku pracownika ochrony. Tę profesję mogą również wykonywać osoby z niepełnosprawnością. Podobnie jak pozostali kandydaci, muszą przejść odpowiednie badania lekarskie. I to lekarz medycyny pracy decyduje, czy ktoś może pełnić funkcję pracownika ochrony. Decydując się na pracę ochroniarza osoba mająca umiarkowany, lub znaczny stopień niepełnosprawności musi się liczyć z tym, że zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, będą je obowiązywały normy ogólne czasu pracy, wynikające z Kodeksu pracy, takie same jak pracowników pełnosprawnych. Oznacza to pracę przez 8 godzin dziennie i przeciętnie 40 w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Pracowników ochrony z niepełnosprawnościami nie obowiązuje także zakaz zatrudniania w porze nocnej i godzinach nadliczbowych.

Pomimo tych obostrzeń wiele firm z branży ochroniarskiej specjalizuje się w zatrudnianiu osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Pracownicy ci najczęściej wykonują proste, niewymagające zadania, takie jak dozór, obsługa monitoringu czy ochrona bez licencji.

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub niewidome raczej nie znajdą zatrudnienia w tej branży. Wybór stanowiska powinien być dostosowany do rodzaju dysfunkcji, a pracodawcy kierują pracowników na takie pozycje, gdzie ich niepełnosprawność nie uniemożliwia wykonywania obowiązków.

Znalezienie pracy w ochronie nie powinno nastręczać większych trudności. Oferty pracy w branży security publikowane są na stronach firm ochroniarskich, firm zatrudniających bezpośrednio, ogólnopolskich portalach ogłoszeniowych oraz lokalnych serwisach z ogłoszeniami.

Monika Łysek, Redaktor Werbeo