Praca zdalna - szansa na etat dla osób z niepełnosprawnościami

Choć grupa osób niepełnosprawnych liczy w Polsce ponad 4 miliony, zaledwie pół miliona to osoby pracujące. Statystyki notują wśród niepełnosprawnych bardzo wysoki odsetek bezrobotnych - to aż 28 tysięcy zarejestrowanych w Urzędach Pracy, deklarujących chęć podjęcia zatrudnienia. Kolejny milion to osoby bierne zawodowo. Zarazem jest to aż ¼ wszystkich biernych zawodowo w Polsce, co uzmysławia nam, że często przyczyną bierności zawodowej jest choroba i niepełnosprawność (25,3%).

Szansa dla pracodawców

Choć raport Lewiatana nie dostarcza powodów do dumy, jego ekspercie nie poprzestali jedynie na opisie zastanego stanu rzeczy, ale pokusili się o wskazanie sposobów, by poprawić sytuację osób z niepełnosprawnościami, a zarazem zmniejszyć deficyty pracowników na rynku pracy. Jak? Ponad 60% biernych zawodowo osób niepełnosprawnych legitymuje się lekkim bądź umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, co oznaczać może mniejsze trudności w aktywizacji zawodowej i zarazem większą motywację do podjęcia zatrudnienia. Warto więc wśród nich szukać specjalistów, pomóc w przekwalifikowaniu się lub uzupełnieniu kompetencji.

Praca zdalna — furtka możliwości

Po epidemii Covid-19, która zmusiła świat do przetestowania nowych technologii i modeli pracy: zdalnej i hybrydowej, pracodawcy coraz chętniej chcą pozostać z nimi na stałe, rozwijać i udoskonalać. Mamy już coraz więcej możliwości na efektywne komunikowanie się na odległość: Messenger, Slack, Synology oraz przyzwoite oprogramowanie do wideokonferencji, takie jak Zoom lub MS Teams. Rozwinęły się także systemy informatyczne związane z elektronicznym obiegiem dokumentów, wymienić można tu, chociażby najpopularniejszy Google Doc.

Wszystkie te rozwiązania to duże udogodnienia także dla osób, które wcześniej nie mogły pracować ze względów zdrowotnych. A zarazem dla pracodawców furtka, za którą znajdą specjalistów, których potencjał dotąd nie mógł być wykorzystany. To także jeden z dostępnych sposobów, aby załatać ciągle pogłębiający się deficyt demograficzny. Według szacunków już w roku 2025 ma brakować około 1,5 miliona pracowników! Stworzenie warunków sprzyjających większej aktywizacji osób z niepełnosprawnościami wydaje się więc priorytetowe.

W tym miejscu wypada jednak zapytać: co z kolei zniechęca same osoby z niepełnosprawnościami do podjęcia zatrudnienia? Niezmiennie niskie zarobki i brak możliwości rozwoju  zawodowego. Czy mają rację? Niestety tak, dyskryminacja płacowa osób niepełnosprawnych to fakt, który potwierdza dysproporcja w zarobkach między osobami pełno- i niepełnosprawnymi.  Tzw. luka płacowa liczy sobie aż 30% i po części wynika z faktu, że wiele osób niepełnosprawnych pracuje na najniższych i najgorzej opłacanych stanowiskach oraz w niewielkim stopniu w tej grupie  istnieje presja dotycząca wzrostu wynagrodzeń. Szansy na poprawę sytuacji należy natomiast upatrywać w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy.

Przepisy zakazują dyskryminacji

Prawo pracy jest jasne: wszystkich należy traktować równo. Osoby z orzeczoną niepełnosprawnością podlegają tym samym przepisom, co osoby pełnosprawne. W związku z tym mogą, ale nie muszą korzystać z przywilejów i obowiązków wynikających z orzeczenia. A gdy chcą — to mogą także pracować zgodnie z ogólnymi regulacjami dotyczącymi czasu pracy, nadgodzin, angażu i rozwiązywania umowy o pracę. Warto nadmienić także, że kandydat lub pracownik nie jest w żaden sposób zobligowany do ujawnienia pracodawcy informacji o niepełnosprawności ani przedstawienia orzeczenia. Natomiast odmowa zatrudnienia z tego powodu jest dyskryminacją i w świetle prawa jest formalnie zakazana.

Autor: Agnieszka Kopaczewska - Lisek, Redaktor WERBEO