Praca

Jak często można otrzymać dofinansowanie okularów?

10 październik 2024

Z jaką częstotliwością pracodawca może udzielać pracownikowi refundacji kosztów zakupu okularów korygujących wzrok?

W dyspozycji art. 229 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1465, ze zm.) – dalej: k.p., ustawodawca przewidział, że jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy, jest zapewnienie pracownikom profilaktycznej opieki zdrowotnej, chociażby w postaci badań. Wszelkie koszty związane z zapewnieniem pracownikowi takiej opieki powinien ponieść pracodawca. Ma to szczególne znaczenie dla zapewnienia prawidłowego toku funkcjonowania zakładu pracy, na co wskazuje art. 229 § 4 k.p. Zgodnie z tym uregulowaniem, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy, w warunkach opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Warto zwrócić uwagę, że ustawodawca zagwarantował pracownikowi prawo do bezpłatnych środków ochrony indywidualnej. Mianowicie, na podstawie art. 2376 § 1 k.p., pracodawca musi dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników, występujących w środowisku pracy, a także informować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Obowiązek zapewnienia profilaktycznej opieki zdrowotnej i środków ochrony indywidualnej, pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi, konkretyzuje się poprzez konieczność zapewnienia tym pracownikom okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok, odpowiednio do zaleceń lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych, przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania w trakcie pracy, przy obsłudze monitora ekranowego. Takie badanie w przypadku osób pracujących przy monitorach ekranowych przeprowadza się co cztery lata. Obowiązek zapewnienia okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok wynika wprost z treści § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 148, poz. 973, ze zm.).

Biorąc pod uwagę powyższe, w celu uzyskania refundacji okularów korygujących wzrok, pracownik musi przedstawić pracodawcy zaświadczenie wydane przez lekarza medycyny pracy po przeprowadzeniu badań okulistycznych, które wykazały, że w przypadku danego pracownika wyposażenie go w okulary korygujące wzrok jest konieczne dla wykonywania pracy na danym stanowisku. Jeśli pracownik przedstawi takie zaświadczenie, pracodawca musi zrefundować mu koszt poniesiony na zakup odpowiednich okularów lub sam zakupić takie okulary, a następnie wręczyć je pracownikowi. W przypadku braku zaświadczenia lekarza medycyny pracy o potrzebie użytkowania przez pracownika okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok, pracodawca nie jest zobligowany do uwzględnienia wniosku pracownika o refundację kosztów zakupu okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok.

Co istotne, nie każdy pracownik wykonujący swoje obowiązki pracownicze przed monitorem ekranowym, będzie uprawniony do otrzymania refundacji okularów, gdyż przepisy jednoznacznie wskazują, że refundacja przysługuje tylko pracownikom użytkującym monitor ekranowy, co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy danego pracownika.

Pracodawca może też dobrowolnie zrefundować pracownikowi koszty zakupu okularów korygujących wzrok, nawet jeżeli pracownik nie posiada odpowiedniego zaświadczenia, wydanego przez lekarza medycyny pracy lub z innych względów nie spełnia warunków niezbędnych do otrzymania refundacji okularów korygujących, np. użytkuje monitor ekranowy krócej niż przez 50% dobowego wymiaru czasu pracy.

W przypadku, gdy pracodawca uzna, że praca wykonywana na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy szkodliwie wpływa na stan zdrowia pracownika (np. wzrok), może on skierować pracownika na dodatkowe badania lekarskie, na mocy § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 607, ze zm.). Jeżeli to pracownik stwierdzi, że w wyniku pracy na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy, stan jego zdrowia uległ pogorszeniu, może on wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o refundację kosztów zakupu okularów lub szkieł kontaktowych.

Odpowiadając na pytanie zadane na wstępie, należy stwierdzić, że zarówno przepisy k.p., jak i przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, nie wskazują, z jaką częstotliwością pracodawca może udzielić pracownikowi refundacji okularów lub szkieł korygujących wzrok. Poza sytuacjami, gdy obowiązek zrefundowania pracownikowi okularów wynika z zaświadczenia otrzymanego od lekarza medycyny pracy, pracodawca powinien określić częstotliwość refundacji okularów lub szkieł kontaktowych w obowiązującym na terenie zakładu pracy regulaminie pracy, który stanowi źródło prawa pracy o charakterze wewnątrzzakładowym.

Co istotne, stosownie do stanowiska Głównego Inspektoratu Pracy, wyrażonego w piśmie z dnia 21 grudnia 2012 r. (znak pisma: PiP 2013/9445/7), „pracownicy zatrudnieni przy monitorach ekranowych komputerów przenośnych (laptopów) mogą być uznani za pracowników, którym przysługują okulary korygujące wzrok, refundowane ze środków pracodawcy, jeżeli laptop jest narzędziem pracy pracownika, przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy”. Analogicznie pracownik, który wykonuje swoje obowiązki pracownicze z wykorzystaniem tabletu lub smartfona, przy czym praca przy tych urządzeniach stanowi co najmniej 50% dobowego wymiaru czasu pracy tego pracownika, jest uprawniony do otrzymania od pracodawcy refundacji kosztów zakupu okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok.

Autor: Paweł Kawka, Redaktor WERBEO