„Dostępna stomatologia” dla wszystkich
Program „Dostępna stomatologia”, którego celem jest zwiększenie dostępności usług dentystycznych dla osób z niepełnosprawnościami oraz pacjentów ze szczególnymi potrzebami, rozpoczął się 1 marca 2025 r. i będzie realizowany do 31 sierpnia 2028 r. Program wpisuje się w priorytet „Dostępność i usługi dla osób z niepełnosprawnościami”, działanie „Systemowa poprawa dostępności”, w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027. Instytucją zarządzającą przedsięwzięciem jest Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, a liderem projektu – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Natomiast jego partnerami są: Polskie Towarzystwo Stomatologiczne, reprezentujące środowisko naukowe lekarzy dentystów oraz Fundacja Avalon, ogólnopolska organizacja pozarządowa działająca na rzecz osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
O wsparcie grantowe będą mogły ubiegać się samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, niepubliczne placówki, duże kliniki stomatologiczne działające przy uczelniach medycznych, a także mniejsze gabinety realizujące świadczenia finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wyłączone z dofinansowania zostaną podmioty wykluczone z możliwości ubiegania się o środki publiczne oraz te, które są zależne od jednostek samorządu terytorialnego stosujących dyskryminujące przepisy prawa miejscowego.
W ramach projektu zostanie opracowany tzw. standard dostępności gabinetów stomatologicznych i świadczonych w nich usług. W praktyce gabinety biorące udział w przedsięwzięciu będą musiały dostosować swoją przestrzeń do potrzeb pacjentów z różnymi niepełnosprawnościami, a także wprowadzić niezbędne rozwiązania cyfrowe oraz zwrócić szczególną uwagę na sposób komunikowania się z pacjentami. Dokument zawierać będzie także wskazówki dotyczące szkolenia personelu i przykłady dobrych praktyk.
Zmiany trzeba wprowadzić umiejętnie, więc zanim standard zostanie opracowany, przeprowadzone zostanie badanie społeczne wśród stomatologów, organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz samych pacjentów. Taki audyt pozwoli na stworzenie obrazu, jak i czy gabinety są przygotowane na przyjmowanie pacjentów z niepełnosprawnościami. Dzięki niemu również sami pracownicy będą wiedzieli, czy w ogóle mają możliwość leczenia osób z niepełnosprawnościami.
Następnie projekt dokumentu zostanie poddany konsultacjom społecznym z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, uczelni medycznych, środowisk stomatologicznych oraz organizacji reprezentujących osoby z niepełnosprawnościami.
Projekt „Dostępna stomatologia” przewiduje finansowanie w formie grantów, które mogą pokryć nawet 100 procent wartości realizowanych przedsięwzięć. Wysokość dofinansowania będzie się wahać od 100 tys. zł do 500 tys. zł, przy średniej wartości grantu wynoszącej 420 tys. zł. Całkowity budżet projektu to 19,887 mln zł, z czego 16,411 mln zł (82,52 proc.) pochodzi z Funduszy Europejskich, a 3,476 mln zł (17,48 proc.) z budżetu państwa. Środki te przeznaczone będą między innymi na doposażenie gabinetów stomatologicznych w sprzęt i urządzenia niezbędne do leczenia osób ze szczególnymi potrzebami, wdrożenie rozwiązań ułatwiających komunikację z pacjentami, instalację urządzeń wspierających obsługę osób słabosłyszących, zapewnienie dostępności stron internetowych i materiałów informacyjnych, a także na szkolenia z zakresu postępowania z pacjentami z niepełnosprawnościami oraz na adaptacje i remonty pomieszczeń w celu likwidacji barier architektonicznych.
Wybieranie uczestników programu
W II i III kwartale przyszłego roku przewiduje się pilotażowe wdrożenie w placówkach wyłonionych w drodze otwartego naboru wniosków grantowych wypracowanego standardu.
Zgodnie z założeniami projektu 32 gabinety stomatologiczne będą miały możliwość świadczenia usług zgodne z opracowanym standardem, a 25 obiektów zostanie dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, czyli poprzez likwidację barier architektonicznych staną się przyjazne dla tej grupy pacjentów.
W ramach projektu 500 osób w tym pracownicy gabinetów stomatologicznych (personel medyczny i niemedyczny), jak i studenci kierunku lekarsko-dentystycznego wezmą udział w otwartych szkoleniach stacjonarnych i online z zakresu standardu. Dodatkowo przygotowane zostaną materiały edukacyjne i informacyjne, które trafią m.in. do gabinetów stomatologicznych, organizacji branżowych, uczelni medycznych, szkół kształcących pomocniczy personel stomatologiczny oraz organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami.
Oczekiwane efekty
Założeniem programu jest stworzenie ogólnopolskiej mapy dostępnej stomatologii, na której znajdą się gabinety spełniające opracowane standardy. Testowe wdrożenia standardu w ramach przedsięwzięć grantowych pozwolą ekspertom opracować jego ostateczną wersję, a wypracowane rozwiązania staną się podstawą do dalszego zwiększania dostępności usług stomatologicznych w Polsce.
Efektem realizacji projektu będzie wprowadzenie standardów poprawiających dostępność leczenia stomatologicznego dla osób z niepełnosprawnościami, objęcie standardem 32 placówek stomatologicznych, dostosowanie 25 obiektów do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz przeszkolenie 500 osób w zakresie obsługi pacjentów wymagających szczególnego wsparcia.
Miejmy nadzieję, że projekt, który wystartuje w przyszłym roku, zapoczątkuje zmianę podejścia stomatologów do pacjentów z niepełnosprawnościami, a dla tych ostatnich wizyta u dentysty nie będzie się kojarzyła z bólem i niepotrzebnym stresem.
Autor: Monika Łysek, Redaktor Werbeo