Cel: więcej osób z niepełnosprawnościami aktywnych zawodowo

Rynek pracy pod lupą

Fundacja TAKpełnosprawni już po raz drugi postanowiła bliżej przyjrzeć się polskiemu rynkowi pracy pod kątem udziału w nim osób z niepełnosprawnościami. Po raz pierwszy organizacja przeprowadziła badania w okresie pandemii, w 2021 roku. Ówczesne badanie składało się z 2 ankiet kierowanych do 2 grup docelowych: pracodawców i osób z niepełnosprawnościami. Udział w nim wzięło łącznie 810 respondentów – 594 osoby z niepełnosprawnościami oraz 216 pracodawców. Z przeprowadzonych wtedy badań można było odczytać, że:

• 39% osób z niepełnosprawnościami uważa, że ich traktowanie przez rynek pracy nie uległo zmianie w ostatnich 5 latach.
• 24% pracowników z niepełnosprawnościami nie poinformowało pracodawcy o posiadanym orzeczeniu o niepełnosprawności, a co trzecia z tych osób tłumaczy to zachowanie złymi doświadczeniami z poprzednich miejsc pracy.
• 57% zatrudnionych osób z niepełnosprawnościami zajmuje w swoim miejscu pracy stanowisko średniego lub wyższego szczebla. Co dziesiąta osoba z niepełnosprawnością to dyrektor, kierownik, przełożony, szef.
• 67% osób z niepełnosprawnościami sądzi, że pracodawcy nie zatrudniają osób z niepełnosprawnościami w obawie przed ich mniejszą efektywnością.
• 33% osób z niepełnosprawnościami pracuje w tym samym miejscu od 5 lat wzwyż.

Ponadto z ankiety można było wyczytać, że:

• 64% pracodawców uważało, że rynek pracy jest dziś bardziej przyjazny osobom z niepełnosprawnościami niż 5 lat temu.
• 41% pracodawców przyznało, że firma nie podejmowała w ostatnich latach żadnych działań, aby zatrudnić osoby z niepełnosprawnościami.
• 41% respondentów uważało, że dużym utrudnieniem w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami jest brak wiedzy na temat postępowania z tą grupą pracowników.
• 73% pracodawców zadeklarowało, że obecność osób z niepełnosprawnościami w zespole zwiększa empatię wśród pozostałych pracowników.
• 25% pracodawców twierdziło, że obawa przed roszczeniowością utrudnia zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami.
• 41% pracodawców było zdania, że niepoinformowanie pracodawcy o posiadanym orzeczeniu może mieć dla pracownika negatywne konsekwencje (przede wszystkim związane ze zdrowiem, bezpieczeństwem, niedostosowaniem stanowiska pracy i utratą uprawnień).

Jednocześnie 71% ankietowanych potwierdziło, że spodziewane korzyści finansowe zwiększają gotowość do przyjęcia do pracy osób z niepełnosprawnościami. Z badania wynikło, że brakuje również wiedzy na temat praw pracowników i obowiązków pracodawcy. 82% pracodawców pozytywnie oceniło pracę i zaangażowanie osób z niepełnosprawnościami.
Druga diagnoza rynku pracy

Niedawno Fundacja TAKpełnosprawni  zainicjowała drugą edycję autorskiego badania poświęconego aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami.
Istnieje potrzeba przeprowadzenia kolejnej ankiety w tej tematyce, ponieważ wciąż jeszcze dla pracodawców zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami jest tematem, o którym mają znikomą wiedzę.

Pracodawcy obawiają się zbyt wygórowanych wymagań, jakie musieliby spełnić chcąc, zatrudnić osoby z orzeczonym stopniem niepełnosprawności. Wciąż jeszcze na hasło „pracownik niepełnosprawny” kadra kierownicza ma przed oczami przymus przebudowywania siedziby firmy, tak by sprostać standardom i oczekiwaniom. A prawda jest taka, że osoby z niepełnosprawnościami nie zawsze potrzebują budowy podjazdu dla wózka, przebudowy obiektu, w którym będą pracować. Czasem wystarczy być bardziej elastycznym i pozwolić na pracę  w systemie hybrydowym lub zdalnym, a także dać nowej osobie więcej czasu na zaaklimatyzowanie się i poznania swoich obowiązków i osób, z którymi przyszło jej pracować.

Ostatnimi czasy w Polsce można zaobserwować rosnące zainteresowanie włączaniem osób z niepełnosprawnościami do rynku pracy. Zwiększa się liczba firm, w tym także korporacji, które deklarują gotowość zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. W praktyce organizacjom zależy przede wszystkim na pracownikach z kwalifikacjami i nie ma znaczenia czy będzie to osoba z niepełnosprawnością, czy pełnosprawna.
Jednak wciąż istnieją obawy pracodawców przed zatrudnianiem specjalistów mających jakąś niepełnosprawność. Nie ma jeszcze wystarczającej świadomości, że przyjęcie do pracy osoby z niepełnosprawnością nie wymaga spełnienia wygórowanych i trudnych kryteriów. Stąd też Fundacja po raz drugi przeprowadza własne badania, które ma określić wymagania osób z niepełnosprawnościami, które chcą być aktywne zawodowo. Diagnoza obejmie również pracodawców, zbierając ich oczekiwania, potrzeby, opinie i uwagi. Badanych przede wszystkim będą interesowały obustronne korzyści płynące z  większego udziału na rynku osób z niepełnosprawnościami.

Autor: Monika Łysek, Redaktor WERBEO