Koniec z programami tymczasowymi. W 2027 roku ruszy stały system asystencji osobistej

Rada Ministrów 28 października 2025 roku przyjęła projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). To przełomowy krok w kierunku wprowadzenia stałego, finansowanego przez państwo systemu usług asystenckich, który ma zastąpić dotychczasowe programy pilotażowe.
Nowe przepisy realizują zapisy Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, zwłaszcza artykułu 19, gwarantującego prawo do samodzielnego życia i integracji społecznej. Jak podkreśla resort, ustawa ma być „instrumentem realnego włączenia osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne, zawodowe i publiczne”.

Wsparcie asystenta

Asystencja osobista to usługa świadczona przez specjalnie przeszkoloną osobę, która pomaga osobie z niepełnosprawnością w codziennym funkcjonowaniu. Chodzi zarówno o pomoc w przemieszczaniu się, robieniu zakupów, dostępie do edukacji, jak i wsparcie w pracy czy uczestnictwie w wydarzeniach społecznych. Wsparcie ma być dobrowolne, partnerskie i bezpłatne dla użytkownika.

Zgodnie z projektem, prawo do asystencji będą miały osoby z orzeczoną niepełnosprawnością w wieku 18-65 lat. Po trzech latach obowiązywania system ma zostać rozszerzony także na młodzież w wieku 13-17 lat. O potrzebie i liczbie godzin asystencji będzie decydował wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON), a sama usługa będzie realizowana przez powiat, organizację pozarządową lub indywidualnie wybranego asystenta.
Zakres pomocy będzie wynosił od 20 do 240 godzin miesięcznie, w zależności od potrzeb i decyzji organu. W pierwszym roku obowiązywania limit ma wynosić maksymalnie 200 godzin miesięcznie.

Koszt asystentury

Według szacunków MRPiPS, z programu skorzysta nawet 100 tysięcy osób. Na realizację ustawy do 2035 roku rząd planuje przeznaczyć ponad 47 miliardów złotych. Projekt został wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów pod numerem UD168.
Jak podkreśla minister rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, „ustawa ma zakończyć erę czasowych projektów i grantów, tworząc stabilny system gwarantowany ustawowo”.

Co dalej z ustawą?

Po przyjęciu przez Radę Ministrów projekt trafi do Sejmu, gdzie przejdzie pełną ścieżkę legislacyjną. Jeśli prace przebiegną zgodnie z planem, ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2027 roku, a pierwsze usługi ruszą w kwietniu tego samego roku. Do tego czasu rząd zapowiada intensywne przygotowania organizacyjne i szkolenia dla przyszłych asystentów.

Projekt nie bez wad

Choć sama idea ustawy jest szeroko popierana, nie brakuje też głosów krytycznych. Organizacje społeczne zwracają uwagę m.in. na ograniczenie wiekowe (65+), które może wykluczyć wiele osób starszych z dostępem do wsparcia. Pojawiają się też pytania o liczbę asystentów, jakość szkoleń i rzeczywiste możliwości wyboru osoby asystującej.
Jednocześnie środowisko osób z niepełnosprawnościami zaznacza, że to krok milowy w kierunku niezależności i równości – pod warunkiem, że ustawa nie zostanie osłabiona na dalszych etapach prac.