Pułapka rentowa

Limity przychodu nie wpływającego na zawieszenie renty

Osoby z niepełnosprawnością często napotykają na różne bariery społeczne i ekonomiczne, w tym tzw. pułapkę rentową. Zjawisko to polega na obawie przed podjęciem pracy zarobkowej z powodu ryzyka utraty prawa do świadczenia rentowego, jego zawieszenia lub zmniejszenia.

Zasady zmniejszania i zawieszania renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty socjalnej

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osoby pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz rentę socjalną mogą osiągać dodatkowe przychody. Jednakże, przekroczenie określonych limitów przychodu może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Od 1 marca 2025 r. do 31 maja 2025 r. obowiązują następujące limity:

70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2024 r. wynosi 5 934,10 zł brutto. Przekroczenie tej kwoty skutkuje zmniejszeniem świadczenia.
130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi 11 020,40 zł brutto. Przekroczenie tej kwoty powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia.

W przypadku przekroczenia progu 70%, świadczenie jest zmniejszane o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż maksymalna kwota zmniejszenia, która od 1 marca 2025 r. wynosi:

939,61 zł – dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
704,75 zł – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
798,72 zł – dla renty rodzinnej dla jednej osoby.

Osoby, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), mogą dorabiać bez ograniczeń – ich przychody nie wpływają na wysokość świadczenia.

Obowiązek zgłaszania przychodów

Rencista lub jego przedstawiciel ustawowy ma obowiązek niezwłocznie powiadomić organ rentowy (ZUS) o podjęciu działalności zarobkowej oraz o wysokości osiąganego przychodu. Po zakończeniu roku kalendarzowego należy złożyć formularz ZUS EROP, zawierający informacje o przychodach uzyskanych w poprzednim roku. Termin na jego złożenie upływa z końcem lutego roku następującego po roku, w którym osiągany był dochód.

W przypadku renty socjalnej, jeżeli rencista nie wybierze konkretnego sposobu rozliczania (miesięcznego lub rocznego), ZUS dokona rozliczenia według wariantu korzystniejszego dla świadczeniobiorcy.