Praca

Upalne dni a dodatkowe prawa

13 lipiec 2023

Praca w czasie upału może być uciążliwa i niebezpieczna. Co, zgodnie z kodeksem pracy, musi zrobić pracodawca, aby zapewnić pracownikom jak najbardziej komfortowe warunki? Czy pracownik może odmówić pracy w upalny dzień?

źródło: Canva.pl

Zbyt niska i zbyt wysoka temperatura zaliczają się do tzw. uciążliwych warunków, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo i wydajność pracowników. Przepisy prawa zobowiązują pracodawców do zapewnienia zatrudnionym bezpiecznych warunków pracy, w tym zmniejszenia uciążliwości związanej z upałem.

Praca w upale. Kiedy pracodawca ma obowiązek zapewnić napoje pracownikom?

Jeśli praca odbywa się w pomieszczeniach, które są odpowiednio wentylowane lub klimatyzowane, pracodawca nie musi zapewniać pracownikom napojów - ale tylko do momentu, kiedy temperatura wewnątrz pomieszczenia zacznie przekraczać 28 stopni Celsjusza. "Kiedy temperatura w pomieszczeniu jest wyższa, pracodawca musi zapewnić pracownikom napoje. W takiej sytuacji nie ma znaczenia to, czy stanowisko pracy jest wyposażone w klimatyzację, czy też nie" - zaznacza Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

W przypadku pracy na otwartej przestrzeni ten próg to 25 stopni. "Niezależnie od tego, czy praca jest wykonywana w pomieszczeniu czy na otwartej przestrzeni, napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej" - podkreśla resort, przypominając, że pracodawca, który nie dostosuje się do tych wymogów, może zostać ukarany grzywną w wysokości od tysiąca do 30 tys. złotych.

Pracodawca może skrócić twój czas pracy w upalny dzień. Ale wcale nie musi

W upalne dni pracodawca może wprowadzić dodatkowe przerwy albo pozwolić pracownikowi na wcześniejsze wyjście z pracy. Umożliwiają to przepisy prawa pracy, ale wszystko zależy od dobrej woli pracodawcy. Jeśli pracodawca zgadza się "wypuścić" pracowników wcześniej, nie może obniżyć ich wynagrodzeń - podkreśla resort rodziny.

Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, że jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania obowiązków. Musi jednak niezwłocznie powiadomić o tym przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Dodatkowo firma OBPON radzi:

Lato mamy już w pełni. Kiedy jesteśmy na urlopie na plaży czy nad jeziorem piękna pogoda i wysokie temperatury są jak najbardziej pożądane. Jednak kiedy jesteśmy w pracy wykonywanie jej przez 8 godzin w takich warunkach jest bardzo uciążliwe. Czego zatem powinien wymagać pracownik od pracodawcy w razie zbyt wysokich temperatur powietrza? Pracodawca powinien przede wszystkim zapewnić swoim pracownikom dostawę zimnych napojów w ilości, która zaspokoi ich potrzeby. Wymagane jest to szczególnie, gdy pracownicy wykonują pracę w warunkach uciążliwych, czyli na otwartej przestrzeni przy temperaturze przekraczającej 25° C lub w biurze bądź zakładzie pracy, przy temperaturze wyższej niż 28° C. Napoje powinny być dostępne dla pracowników przez cały czas. Pracodawca nie może odmówić pracownikowi dostarczenia napojów i wypłacenia mu np. ekwiwalentu pieniężnego.

Jak wskazuje art. 232 Kodeksu pracy, w przypadku pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych, pracodawca jest zobowiązany zapewnić nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określiła dokładnie rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania, aby upał w pracy nie pozostawiał wątpliwości w zakresie ujęcia go w definicji.

Obowiązującym w powyższej kwestii prawem jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.05.1996r. dotyczące profilaktycznych posiłków i napojów. Rozporządzenie nie określa przez jaki okres czasu powinna utrzymać się wysoka temperatura, aby pracodawca był zobowiązany do zapewnienia napojów i posiłków. W rozporządzeniu przyjęte zostało, że pracodawca musi dostarczać pracownikom napoje zawsze, gdy temperatura przekroczy wspomniany wyżej poziom.

Zgodnie ze wskazanym wyżej rozporządzeniem, pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:

w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25° C,
w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCl) powyżej 1000,
przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10° C lub powyżej 25°C,
przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.

Oprócz dostarczenia napojów pracodawca musi zadbać o to, aby w czasie upałów zapewnić swoim pracownikom odpowiednią temperaturę, umożliwiającą pracę w pomieszczeniach, gdzie przebywają. Jeśli w zakładzie pracy nie ma klimatyzacji, to pracodawca powinien postarać się o odpowiednie wentylatory, które zmniejszą temperaturę powietrza. Istotne są tu również zabezpieczenia okien, takie jak rolety czy żaluzje, które nie będą przepuszczać tak dużej ilości promieni słonecznych do środka pomieszczenia oraz nie będą powodować odbijania się tych promieni np. od monitorów i rażenia pracowników w oczy.

Przepisy nie regulują, jaka może być maksymalna temperatura w pomieszczeniu. Jedynie w przypadku zatrudniania pracowników młodocianych, nie mogą oni wykonywać swoich pracowniczych obowiązków gdy temperatura w pomieszczeniu przekracza 30° C, a wilgotność 65 proc. Pracodawca musi również szczególnie zatroszczyć się o kobiety w ciąży, karmiące piersią, a także o osoby niepełnosprawne.

Należy również podkreślić, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, wysokie temperatury nie stanowią wystarczającego powodu do skrócenia czasu pracy. Pracodawca może natomiast, z własnej woli, wprowadzić przerwę w pracy albo zmniejszyć wymiar czasu pracy. Jednak w takim przypadku pracodawca nie ma prawa do obniżenia wynagrodzenia pracownikom, ponieważ skrócenie czasu pracy nastąpiło wyłącznie na jego polecenie.

Źródło informacji: wiadomosci.gazeta.pl

Źródło informacji: OBPON.PL