Pracodawca nie musi składać formularza RUD za wykonawcę dzieła w trakcie jego urlopu wychowawczego - najnowsze wytyczne ZUS

Okazuje się jednak, że pomimo braku obowiązku opłacania składek z takiej umowy o dzieło pracodawca wykonawcy nie ma obowiązku przekazywać za niego formularza RUD. Taką interpretację, w odpowiedzi na pytanie redakcji MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, przedstawiło 23 lipca 2021 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Płatnicy składek zawierający z osobami fizycznymi umowy o dzieło są zobowiązani zgłosić je do ZUS na formularzu RUD. Zgłoszeń należy dokonać sukcesywnie, w terminie do 7 dni od dnia zawarcia każdej kolejnej umowy o dzieło.

Brak obowiązku zgłoszenia umowy o dzieło zawartej z własnym pracownikiem

Obowiązek zgłoszenia nie dotyczy m.in. umów o dzieło zawartych z osobą, która pozostaje z płatnikiem w stosunku pracy lub jeśli w ramach umowy o dzieło zawartej z podmiotem trzecim wykonawca realizuje dzieło na rzecz swojego pracodawcy (art. 36 ust. 17 ustawy systemowej).

W takiej sytuacji wynagrodzenie z umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą stanowi podstawę do oskładkowania. Pracodawca uwzględnia wówczas przychód z umowy o dzieło w podstawie wymiaru składek ZUS z tytułu stosunku pracy - sumując je z wynagrodzeniem pracowniczym. Pracodawca nie dokonuje odrębnego zgłoszenia wykonawcy dzieła do ubezpieczeń, lecz jedynie wykazuje przychody z umowy cywilnoprawnej w raporcie ZUS RCA, z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx. Oznacza to, że pod względem ubezpieczeniowym umowa cywilnoprawna zostaje "wchłonięta" przez stosunek pracy, a wykonawca dzieła - dla potrzeb ustalenia obowiązku składkowego - jest traktowany jak pracownik. Z tego względu ustawodawca zdecydował, że przekazywanie informacji RUD w takim przypadku jest niecelowe.

Status ubezpieczeniowy pracownika - wykonawcy dzieła ulega zmianie, gdy ten korzysta z urlopu wychowawczego. W trakcie urlopu wychowawczego pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na tym urlopie, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie ma innych tytułów skutkujących obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 6 ustawy systemowej). Urlop wychowawczy stanowi również tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli pracownik na urlopie wychowawczym nie ma innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego (art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy zdrowotnej).

Zgodnie z wieloletnią wykładnią prezentowaną przez ZUS, pomimo że dana osoba pozostaje w zatrudnieniu, stosunek pracy nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W okresie korzystania z urlopu wychowawczego tytułem ubezpieczeniowym jest przebywanie na tym urlopie, nie zaś stosunek pracy. Dlatego pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym i zawierającego z pracodawcą umowę o dzieło nie traktuje się - dla celów ubezpieczeń ZUS - jako pracownika. Wynagrodzenie z umowy o dzieło nie stanowi podstawy naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Pracownik wykonujący umowę o dzieło na urlopie wychowawczym bez zgłoszenia RUD

Biorąc pod uwagę utrwaloną wykładnię prezentowaną przez ZUS w odniesieniu do umów o dzieło zawieranych z własnym pracownikiem w trakcie jego urlopu wychowawczego (także macierzyńskiego i rodzicielskiego), można byłoby sądzić, że taka umowa powinna zostać zgłoszona na formularzu RUD. W trakcie ww. urlopów nie jest ona traktowana jako umowa zawarta z własnym pracodawcą i jest wolna od jakichkolwiek składek.

Okazuje się jednak, że umowa o dzieło, która:

    została zawarta z własnym pracownikiem (lub jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy) oraz
    została zawarta w trakcie przebywania na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim lub wychowawczym,

nie podlega zgłoszeniu w informacji RUD. Pracodawca nie musi przesyłać do ZUS formularza RUD. Takiej wykładni, w odpowiedzi na pytanie MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, udzieliło Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej - potwierdzając jednak jednocześnie, że nadal obowiązuje zasada, iż z tytułu takiej umowy cywilnoprawnej nie są opłacane żadne składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Należy zatem zweryfikować obowiązujące w tym zakresie dotychczasowe podejście, o którym pisaliśmy w numerze 7/2021 MPPiU w artykule "Czy pracodawca powinien złożyć formularz RUD w razie zawarcia umowy o dzieło z pracownicą na urlopie wychowawczym", i stosować prezentowane stanowisko resortu pracy....

źródło: www.inforfk.pl