Niepełnosprawni

PFRON dofinansuje zakup samochodu osobowego (cz.1)

14 marzec 2024

Jakie warunki musi spełnić osoba z niepełnosprawnością, aby otrzymać dofinansowanie do zakupu samochodu osobowego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w ramach programu „Samodzielność–Aktywność–Mobilność!”?

W dniu 1 marca 2024 r. PFRON rozpoczął trzecią turę naboru wniosków o dofinansowanie zakupu samochodu osobowego dla osób z niepełnosprawnościami. Dofinansowanie to można otrzymać ze środków programu „Samodzielność–Aktywność–Mobilność!”. Wspomniany program jest skierowany do osób z niepełnosprawnościami, które nie są w stanie poruszać się bez użycia wózka inwalidzkiego i posiadają znaczny stopień niepełnosprawności lub równoważne orzeczenie. Uzyskane środki można przeznaczyć na zakup samochodu osobowego (nowego lub używanego), który będzie dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Kto może uzyskać dofinansowanie zakupu auta ze środków PFRON?

Osoba z niepełnosprawnością, która chce skorzystać z dofinansowania zakupu samochodu osobowego przez PFRON, musi spełnić łącznie poniższe wymogi:

posiadać orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki, albo pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji; albo
posiadać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wydane przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (PZON) na podstawie art. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r., poz. 44, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., albo orzeczenie równoważne do orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności;
niepełnosprawność tej osoby musi uniemożliwiać jej poruszanie się bez korzystania z wózka inwalidzkiego. Chodzi tu o to, że osoba taka nie jest w stanie w żadnej sytuacji i na żadnym dystansie poruszać się bez użycia wózka inwalidzkiego oraz nie jest w stanie samodzielnie przesiąść się z wózka inwalidzkiego na siedzenie samochodu.

Adekwatnie do przepisów z art. 3 i 4 u.r.o.n., na potrzeby orzekania o niepełnosprawności ustala się m.in. znaczny stopień niepełnosprawności, do którego zalicza się osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy wyłącznie w warunkach pracy chronionej i wymagające, w celu realizacji ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Orzeczenia równoważne do orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności to o orzeczenia wydane na podstawie art. 5 pkt 1 i 1a oraz art. 62 u.r.o.n. Jak stanowi art. 5 u.r.o.n. pkt 1 tej ustawy, orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1251, ze zm.), traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Co więcej, w oparciu o art. 5 pkt 1a u.r.o.n., równoważne do orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności jest orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do samodzielnej egzystencji, wydane na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Odpowiednio do wyjaśnień Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (BON), na mocy art. 62 u.r.o.n., ważne orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa, wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. przez komisje lekarskie podległe Ministerstwu Obrony Narodowej (MON) lub Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) w oparciu o odrębne przepisy w zakresie niezdolności do służby traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Warto jednak pamiętać, że w przypadku, gdy orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa zostało wydane przez komisje lekarskie MON i MSWiA już po dniu 1 stycznia 1998 r., to nie jest ono traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, a ponadto nie może stanowić podstawy do zaliczenia osób posiadających orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa do osób niepełnosprawnych. W takim wypadku należy wystąpić z wnioskiem do PZON o ustalenie stopnia niepełnosprawności.

Kto nie otrzyma dofinansowania?

Dofinansowanie zakupu samochodu osobowego w ramach analizowanego programu realizowanego przez PFRON nie przysługuje osobom umieszczonym w:

domu pomocy społecznej,
zakładzie opiekuńczo-leczniczym,
zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej,
zakładzie karnym,
zakładzie poprawczym,
areszcie śledczym,
schronisku dla nieletnich.

Dostosowany samochód osobowy – czyli jaki?

Pod pojęciem pojazdu należy rozumieć samochód osobowy w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1047, ze zm.). Przez dostosowanie samochodu osobowego należy rozumieć techniczne przystosowanie samochodu osobowego do indywidualnych potrzeb kierowcy lub pasażera z niepełnosprawnością uniemożliwiającą poruszanie się bez użycia wózka inwalidzkiego w sposób umożliwiający zajęcie miejsca kierowcy lub pasażera bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego.

Co do wymogów, jakie musi spełnić dostosowany samochód osobowy, którego zakup sfinansowano częściowo ze środków programu „Mobilność osób z niepełnosprawnością”, to:

jeżeli chodzi o samochody osobowe dostosowane do potrzeb kierowcy poruszającego się na wózku inwalidzkim – musi pozwalać na zajęcie miejsca kierowcy oraz umożliwiać samodzielne prowadzenie pojazdu bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego na fotel kierowcy. Zakupiony samochód osobowy musi być dostosowany w sposób zindywidualizowany, biorąc pod uwagę rodzaj niepełnosprawności wnioskodawcy;
w przypadku samochodów osobowych dostosowanych do potrzeb pasażera poruszającego się na wózku inwalidzkim – musi umożliwić podróż osoby z niepełnosprawnością na wózku inwalidzkim bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego na fotel pasażera.

W sytuacji, gdy o dofinansowanie z PFRON na zakup samochodu osobowego dla osoby z niepełnosprawnością ubiega się kierowca z niepełnosprawnością, musi on posiadać ważne prawo jazdy kategorii B.

PFRON udziela dofinansowania zakupu dostosowanego samochodu nowego lub używanego do 6 lat. Warto jednak pamiętać, że sprzedający musi wystawić dokument potwierdzający 12-miesięczną gwarancję w przypadku samochodu używanego i 24-miesięczną na nowy samochód. Zakupu samochodu osobowego można dokonać na terytorium całej Unii Europejskiej.

Osoba ubiegająca się o analizowane dofinansowanie ze środków PFRON jest zobligowana do złożenia oświadczenia, że nie dokona zbycia dofinansowanego pojazdu przez okres minimum 5 lat od dnia otrzymania dofinansowania.

Jaka jest wysokość dofinansowania?

Dofinansowanie zakupu samochodu osobowego dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim ze środków PFRON pozwala na częściowe opłacenie kosztów zakupu dostosowanego samochodu osobowego. Dlatego też wysokość dofinansowania zależy także od ceny dostosowanego samochodu osobowego.

W przypadku samochodów dostosowanych do ich prowadzenia przez kierowcę z niepełnosprawnością kwota przedmiotowego dofinansowania wynosi:

do kwoty 150.000,00 zł – 80%,
nadwyżka ponad kwotę 150.000,00 zł do kwoty 250.000,00 zł – 50%,
nadwyżka ponad kwotę 250.000,00 zł do kwoty 300.000,00 zł – 30%,
nadwyżka ponad kwotę 300.000,00 zł – 0%;

Z kolei w przypadku samochodów dostosowanych do podróży osoby z niepełnosprawnością jako pasażera, kwota dofinansowania zakupu samochodu osobowego ze środków PFRON wynosi:

do kwoty 130.000,00 zł – 85%,
nadwyżka ponad kwotę 130.000,00 zł do kwoty 200.000,00 zł – 50%,
nadwyżka ponad kwotę 200.000,00 zł do kwoty 230.000,00 zł – 30%,
nadwyżka ponad kwotę 230.000,00 zł – wsparcie w ogóle nie zostanie przyznane.

Dofinansowanie zakupu samochodu używanego możliwe jest po zrealizowaniu poniższych przesłanek:

data pierwszej rejestracji pojazdu, którego zakup ma być dofinansowywany, nie może być wcześniejsza aniżeli 72 miesiące przed datą podpisania umowy na dofinansowanie, niezależnie od tego, czy podczas pierwszej rejestracji pojazd został określony jako dostosowany;
zakup dostosowanego samochodu osobowego zostanie dokonany od podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, której przedmiotem jest handel hurtowy i detaliczny samochodami osobowymi, naprawa samochodów osobowych samochodowych, potwierdzony wpisem do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON lub tożsamych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie Unii Europejskiej;
dostosowany samochód osobowy, na dzień odbioru będzie dopuszczony do ruchu drogowego.

Nabór wniosków do programu samochodowego potrwa do 31 marca 2024 r.

Autor: Paweł Kawka, Redaktor WERBEO