Niepełnosprawni

Jak zwalczać stres związany z własną niepełnosprawnością?

10 czerwiec 2024

Osoby z niepełnosprawnościami bywają narażone na wiele sytuacji stresowych. Te często wynikają z samej niepełnosprawności i niesionych przez nią konsekwencji. Pogorszenie stanu zdrowia, utrata pracy, obniżenie pozycji społecznej i rodzinnej, samotność, niesamodzielność czy też brak pozytywnych relacji społecznych – wszystkie te sytuacje mogą powodować stres, który dezintegruje działania i wpędza w szereg negatywnych stanów emocjonalnych.

Sposoby radzenia sobie ze stresem związanym z własną niepełnosprawnością to bardzo ważna kwestia. Stres jest przyczyną wielu negatywnych zmian psychologicznych: rozdrażnienia, nerwowości, poczucia osamotnienia czy apatii. Ponadto przewlekły stres osłabia układ odpornościowy, a przy tym wyzwala albo zaostrza objawy wielu chorób, zniechęca do różnego rodzaju aktywności i niestety, wpływa na nasze zachowanie w stosunku do innych. To niejednokrotnie staje się źródłem konfliktów i powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu rodzin czy innych grup społecznych.

W jaki więc sposób radzić sobie ze stresem, który towarzyszy niepełnosprawności?

Przede wszystkim należy skupić się na działaniach, które prowadzą do obniżenia napięcia emocjonalnego. Opanowywanie emocji jest kluczem do nabywania umiejętności radzenia sobie z reakcjami emocjonalnymi tak, aby nie wymknęły się spod kontroli i nie złamały odporności psychicznej osoby niepełnosprawnej. Taki sposób jest dość skuteczny, jednak jego słabość polega na tym, że ogranicza się tylko do walki ze skutkami wynikającymi z danego problemu, nie zaś z samym problemem. A z chwilą powstania nowego, silniejszego pobudzenia emocjonalnego, może po prostu okazać się niewystarczający. Z kolei metoda skierowana na rozwiązanie problemu jest bardziej efektywna, ponieważ skupia się na zlikwidowaniu problemu, a więc usunięciu źródła stresu. Suma summarum, przyczynia się do trwałego ograniczenia napięć emocjonalnych. Pozytywnym skutkiem walki ze stresem może być poświęcenie się różnego rodzaju twórczościom oraz pracom, które mogą się stać źródłem satysfakcji, ale i dochodu. Dzięki nim osoba z niepełnosprawnością jednocześnie będzie miała szansę aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym. Kiedy kreujemy jakąś formę, malujemy obraz, piszemy wiersz czy tworzymy rzeźbę, sprawiamy, że część emocji uzewnętrznia się i dzięki temu “wyzbywamy się” ładunku emocjonalnego. Warto być tego świadomym, że każda forma “wyznania” daje upust gromadzącym się w nas napięciom. To swego rodzaju wentyl bezpieczeństwa, który daje niezwykły skutek terapeutyczny, ponieważ z jednej strony oczyszcza z ciężaru negatywnych emocji oraz pozwala zyskać dystans do tego, co nas trapi. Powiedzmy, że to takie katharsis z bonusem. Poza twórczością i pracą warto również zwrócić uwagę na inne bardzo popularne metody strategii radzenia sobie ze stresem. Na pewno należy do nich zaliczyć techniki relaksacyjne, takie jak zen i jogę czy medytację transcendentalną. Bardzo pozytywne skutki może dać odpowiednia muzyka albo wciągająca książka. Czytanie sprawia, że zaczynamy inaczej postrzegać wiele zjawisk. Poza tym książka jest świetną podstawą do rozważań, co niejednokrotnie ułatwia otwarcie się na rozmowy o problemie, pozwala inaczej spojrzeć na własne ograniczenia czy ułomności. To inne, pozytywniejsze spojrzenie pomaga oderwać uwagę od tego co wywołuje stres. Muzyka natomiast niesie ze sobą duży ładunek emocji. Otwiera głębię i daje niezwykłe poczucie zrelaksowania. Poprzez muzykę zatapiamy się ku wnętrzu naszej psychiki, odrywamy się od czasu i przestrzeni, zapominamy o świecie i problemach. Jednak niezależnie od tego, jaki sposób radzenia sobie ze stresem związanym z własną niepełnosprawnością okaże się skuteczny i pomocny, o jednym nie można zapomnieć - nigdy nie warto pozwolić na to, aby zatapiać się stresie bezrefleksyjnie i ignorować swój stan, stając się wygodnie obojętnym. To tylko odwracanie uwagi od problemu. Pozorna ucieczka w różnego rodzaju iluzje. Każda forma walki ze stresem, nawet ta, która tylko chwilowo odsuwa problemy, jest na swój sposób dobra. Aby działała na dłuższą metę, trzeba ją łączyć się z realnym spojrzeniem na swoją sytuację. Trzeba mieć świadomość, że tak naprawdę nie ma żadnej zadowalającej ucieczki przed rzeczywistością. Zawsze trzeba zmierzyć się z nią i zadecydować, co tak naprawdę jest dla nas lepsze. Czy będzie to życie oparte na wygodnym okłamywaniu się, ciągłym wpadaniu w iluzje, jednak finalnie pełne bólu i rozgoryczenia, czy może życie, które wymaga trudu, życie, w którym trzeba ciągle przełamywać własne słabości oraz stres, wymagające pracy nad sobą? Pamiętajmy o tym, niezależnie od tego jak bardzo czujemy się zbici i stłamszeni różnego rodzaju niemocą, że praca nad własnymi słabościami najczęściej kończy się zadowoleniem i satysfakcją.

Autor: Piotr Świerżewski, Redaktor WERBEO