Osoby z niepełnosprawnościami wybierają europarlamentarzystów

Parlament Europejski jest jedynym na świecie ponadnarodowym zgromadzeniem wybieranym w wyborach bezpośrednich. Posłowie i posłanki do Parlamentu Europejskiego reprezentują interesy obywateli Unii Europejskiej.

Wraz z przedstawicielami rządów krajów Unii Europejskiej, europosłowie i europosłanki kształtują nowe akty prawne i decydują o prawach, które mają wpływ na wszystkie aspekty życia w całej Unii Europejskiej, od wspierania gospodarki i bezpieczeństwa, po walkę z ubóstwem i ze zmianą klimatu.

Wybrani w demokratycznych wyborach europosłanki i europosłowie zatwierdzają budżet UE i mają wpływ na sposób wydawania pieniędzy. Parlament Europejski wybiera również przewodniczącego lub przewodniczącą Komisji Europejskiej, mianuje komisarzy i pociąga ich do odpowiedzialności.

Organizacja wyborów leży w gestii każdego kraju, ale istnieją pewne wspólne przepisy, które kraje muszą stosować. Wybory muszą odbyć się w ciągu czterech dni, od czwartku do niedzieli. W tym roku w Polsce odbędą się w niedzielę 9 czerwca.

W czerwcu 2024 r. wybranych zostanie 720 posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego, o 15 więcej w porównaniu z poprzednimi wyborami.

Z reguły łączna liczba posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego jest ustalana przed każdymi wyborami. Nie może przekroczyć 750 osób plus przewodniczący/ca.

Liczba posłów i posłanek do PE wybieranych z każdego kraju UE jest ustalana przed każdymi wyborami i opiera się na zasadzie degresywnej proporcjonalności, co oznacza, że każdy poseł i posłanka do PE z większego kraju reprezentuje więcej osób niż poseł czy posłanka z mniejszego kraju. Minimalna liczba posłów i posłanek do PE z dowolnego kraju to sześcioro, a maksymalna to 96. Polska ma 53.

Prawo wybierania posłów do europarlamentu ma obywatel polski, który:

Urzędy gmin sporządzają spisy wyborców. W spisie zrobionym dla stałego obwodu głosowania jest ujęty wyborca zameldowany na pobyt stały na obszarze danej gminy. Znajdzie się tu również wyborca ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania. Dotyczy to też wyborcy nigdzie niezamieszkałego stale przebywającego na obszarze gminy, który na własny wniosek został ujęty w CRW w stałym obwodzie głosowania na obszarze tej gminy.

Zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej oficjalną siedzibą Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, leżący w północno-wschodniej Francji. Zdawać by się mogło, że to dalekie zarówno pod względem geograficznym, jak i mentalnym gremium nie ma wcale wpływu na życie osób z niepełnosprawnościami. Jednak jest zgoła inaczej. Europarlament, jak sama nazwa sugeruje, zajmuje się tworzeniem i uchwalaniem przepisów prawa, przyjmujących postać dyrektyw i rozporządzeń. Przyjęte przez europosłów regulacje prawne muszą być wdrażane przez wszystkie państwa członkowskie UE. Monitorowanie uchwalonego wcześniej prawa przez poszczególne kraje członkowskie, również leży w gestii Parlamentu obradującego w Strasburgu.

Będąc ciałem ustawodawczym i opiniotwórczym na skalę europejską, PE jest odpowiedzialny za kampanie świadomościowe, promując prawa osób z niepełnosprawnościami. Tego rodzaju akcje prowadzone są we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Jak już zostało to zasygnalizowane, w Europarlamencie przyjmowane są rezolucje, mające na celu zintensyfikowanie działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz uchwalana są i rozdzielane fundusze, przeznaczone na projekty wspierające integrację społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnościami.

9 czerwca obywatele polscy wybiorą swoich 53 przedstawicieli do Europarlamentu. Wśród wyborców będą również osoby z niepełnosprawnościami. Ta grupa elektoratu oraz osoby, które najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, może liczyć na kilka udogodnień związanych z oddawaniem głosu. Mają oni prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego, prawo do głosowania korespondencyjnego lub przez pełnomocnika, oddania głosu w lokalu wyborczym przystosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. Do 27 maja 2024 r. osoby uprawnione mogły zgłaszać potrzebę skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego.

Nie wszystkie lokale wyborcze w danej gminie będą dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, dlatego mają oni prawo do uzyskania pełnej informacji w swojej gminie na temat lokalizacji lokali wyborczych dostosowanych do ich potrzeb, znajdujących się najbliżej ich miejsca zamieszkania. Lokal wyborczy powinien być specjalnie przygotowany dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Same obwieszczenia wyborcze oraz wyniki wyborów muszą być umieszczane w miejscach łatwo dostępnych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Na prośbę wyborcy z niepełnosprawnościami członek obwodowej komisji wyborczej zobowiązany jest przekazać ustnie treść określonych obwieszczeń wyborczych. Dodatkowo wyborca z niepełnosprawnością może głosować przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille'a.

Osobom z niepełnosprawnościami, które chciałyby wziąć udział w wyborach do PE w Polsce, przysługują dwie dodatkowe formy głosowania: głosowanie korespondencyjne oraz głosowanie przez pełnomocnika.

Osoby, które zgłosiły chęć oddania głosu w wyborach do europarlamentu do 27 maja 2024 roku, nie później niż 7 dni przed wyborami otrzymają pakiet wyborczy.

Wyborcy z niepełnosprawnościami oraz osoby, które najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat, mogą również skorzystać z możliwości głosowania przez pełnomocnika. Udzielenie pełnomocnictwa do głosowania należy udzielić najpóźniej do 31 maja 2024 roku.

Na koniec należy podkreślić, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo korzystać z pomocy innej osoby w trakcie głosowania w lokalu wyborczym.